Nalaka Gunawardene – Open Minds! (formerly: Moving Images blog)

Can Right to Information (RTI) Transform Lankan Society? Yes, but we have much to do…

Nalaka Gunawardene speaks at public forum in Colombo on Sri Lanka’s newly operational RTI law. 15 February 2017 (Photo courtesy Lanka News Web)

Sri Lanka’s new Right to Information (RTI) law became operational on 3 February 2017. Marking the culmination of an advocacy effort sustained by social activists and journalists for over 20 years, the new law enables citizens to ask for, and be assured of information held in all government entities (as well as some private and non-profit entities).

The law being new, there still are apprehensions, misconceptions as well as skepticism on whether such transparency could work in a semi-feudal society like Sri Lanka’s.

On 15 February 2017, I served as main speaker at a public forum in Colombo on Sri Lanka’s newly operational RTI law and its wider socio-cultural and political implications. The event, organized by the National Media Forum (NMF), was attended by a large number of journalists, social activists, lawyers, government officials and other citizens.

L to R - Nalaka Gunawardene, Mandana Ismail Abeywickrema, Priyantha Wedamulla and Narada Bakmeewewa — L to R – Nalaka Gunawardene, Mandana Ismail Abeywickrema, Priyantha Wedamulla and Narada Bakmeewewa (Photo courtesy Lanka News Web)

In my presentation, I said the right to ask questions from rulers is very new, and there is no historical precedent for it in Sri Lanka. Subjects had no rights whatsoever and could not ask any questions from the absolute monarchs of Lanka who ruled the island for 20 centuries. The Portuguese, Dutch and British did not grant that right in their colony of Ceylon, and neither did any of our own governments elected since independence in 1948.

Citizens are typically intimidated by politicians and officials, and unless we overcome this wide-spread subservience, we cannot derive benefits from RTI, I argued. The new law gives an unprecedented right to all 21 million Lankans – of all walks of life and of all ages – but to exercise it well we need a political vision, tenacity and imagination.

Nurturing these qualities is the big challenge on the DEMAND side of RTI in Sri Lanka, now that the government has done an appreciable amount of work on the SUPPLY side – by keeping its 2015 election pledge and giving us both the fundamental right to information (through the 19^th Amendment to the Constitution) and the law that operationalises it (Right to Information Act No 12 of 2016).

I quoted Dr Rajesh Tandon, founder and head of the Society for Participatory Research in Asia (PRIA), a voluntary organisation providing support to grassroots initiatives in India on the Indian experience of RTI. Since the RTI law was introduced in 2005, India has seen a marked improvement in governance, dissemination of information and involvement of civil society in the governance process, he says.

At the same time, he points out that some challenges remain at the implementation level. Certain states in India have been more active in creating a culture of information sharing and open government. As Indians found out, it isn’t easy to shake off centuries of misplaced state secrecy and mistrust in the public. “Old rules and procedures continue to co-exist as new laws and methods are invented. Official Secrecy Act and Right to Information Act co-exist, just as written precedent and e-governance co-exist.” (Watch my full interview with Rajesh Tandon here: https://vimeo.com/118544161).

Sunil Handunnetti, JVP (opposition) Member of Parliament, speaks during RTI Forum in Colombo, 15 Feb 2017

I also summarized India’s RTI lessons shared with me recently by Shekhar Singh, Founder of India’s National Campaign for People’s Right to Information (NCPRI) and a former member of the State Council for RTI, New Delhi. Chief among them:

Be well aware of political realities and complexities when promoting RTI
Don’t get into ‘Us and Them’ style confrontation with govt (reality always more nuanced)
Work with progressive elements (MPs, officials, advisors) within govt who share RTI ideals
South Asian politicians know they can pass many laws and then ignore them: only sustained citizen pressure will make them implement RTI fully
Document how RTI has led to social justice and social development in other South Asian countries, and the positive uses of RTI in Sri Lanka from now onward; Share these widely with officials, politicians and civil society activists to inspire them.
RTI cuts across all sectors (education, health, child rights, labour rights, environment, etc.): NGOs, trade unions and other elements of civil society need to see value of RTI-generated info for their own work and the greater good
Civil society should not isolate RTI as a separate movement. Integrate RTI into all public interest work in all sectors.
Insist that ALL layers, arms and branches of govt obey the RTI law fully (and use appeal process when any public authority is not cooperating)

Here is one news report on the event, by Lanka News Web (in Sinhala)

Here is the video of my full speech (in Sinhala):

Part of audience at public forum on Sri Lanka's RTI Law, held in Colombo, 15 Feb 2017 — Part of audience at public forum on Sri Lanka’s RTI Law, held in Colombo, 15 Feb 2017

Night of Ideas in Colombo: Panel on Freedom of Expression and Cartooning

L to R - Kianoush Ramezani, Nalaka Gunawardene, Gihan de Chickera at Night of Ideas in Colombo, 26 January 2017 — L to R – Kianoush Ramezani, Nalaka Gunawardene, Gihan de Chickera at Night of Ideas in Colombo, 26 January 2017

On 26 January 2017, the Alliance Française de Kotte with the Embassy of France in Sri Lanka presented the first ever “Night of Ideas” held in Colombo. During that event, participants were invited to engage in discussions on ‘‘A World in common – Freedom of Expression (FOE)” in the presence of French and Sri Lankan cartoonists, journalists and intellectuals.

I was part of the panel that also included: Kianoush Ramezani, Founder and President of United Sketches (Paris), an Iranian artist and activist living and working in Paris since 2009 as a political refugee; and Gihan de Chickera, Political cartoonist at the Daily Mirror newspaper in Sri Lanka. The panel was moderated by Amal Jayasinghe, bureau chief of Agence France Presse (AFP) news agency.

Human Rights Lawyer and activist J C Weliamuna opens the Night of Ideas in Colombo, 26 January 2017

In my opening remarks, I paid a special tribute to Sri Lanka’s cartoonists and satirists who provided a rare outlet for political expression during the Rajapaksa regime’s Decade of Darkness (2005-2014).

I referred to my 2010 essay, titled ‘When making fun is no laughing matter’ where I had highlighted this vital aspect of FOE. Here is the gist of it:

A useful barometer of FOE and media freedom in a given society is the level of satire that prevails. Satire and parody are important forms of political commentary that rely on blurring the line between factual reporting and creative license to scorn and ridicule public figures.

Political satire is nothing new: it has been around for centuries, making fun of kings, emperors, popes and generals. Over time, satire has manifested in many oral, literary and theatrical traditions. In recent decades, satire has evolved into its own distinctive genre in print, on the airwaves and online.

Satire offers an effective – though not always fail-safe – cover for taking on authoritarian regimes that are intolerant of criticism, leave alone any dissent. No wonder the former Soviet Union and Eastern Bloc inspired so much black humour.

This particular dimension to political satire and caricature that isn’t widely appreciated in liberal democracies where freedom of expression is constitutionally guaranteed.

In immature democracies and autocracies, critical journalists and their editors take many risks in the line of work. When direct criticism becomes highly hazardous, satire and parody become important — and sometimes the only – ways for journalists get around draconian laws, stifling media regulations or trigger-happy goon squads…

Little wonder, then, that some of Sri Lanka’s sharpest political commentary is found in satire columns and cartoons. Much of what passes for political analysis in the media is actually gossip.

A good summary of our panel discussion reported by Daily News, 30 January 2017

Part of the audience for Night of Ideas at Alliance Française de Kotte, 26 Jan 2017

Audience engages the panel during Night of Ideas at Alliance Française de Kotte, 26 Jan 2017

Night of Ideas in Colombo - promotional brochure — Night of Ideas in Colombo – promotional brochure

Sri Lanka State of the Media Report’s Tamil version released in Jaffna

Rebuilding Public Trust: Tamil version copies displayed at the launch in Jaffna, 24 Jan 2017

Journalists, academics, politicians and civil society representatives joined the launch of Tamil language version of Sri Lanka’s Media Development Indicators (MDI) Report in Jaffna on 24 January 2017.

The report, titled Rebuilding Public Trust: An Assessment of the Media Industry and Profession in Sri Lanka, contains 101 recommendations for media sector reforms needed at different levels – in government policies, laws and regulations, as well as within the media industry, media profession and media teaching.

The report, for which I served as overall editor, is the outcome of a 14-month-long consultative process that involved media professionals, owners, managers, academics and relevant government officials. It offers a timely analysis, accompanied by policy directions and practical recommendations.

The original report was released on World Press Freedom Day (3 May 2016) at a Colombo meeting attended by the Prime Minister, Leader of the Opposition and Minister of Mass Media.

The Jaffna launch event was organised by the Department of Media Studies of the University of Jaffna, the Jaffna Press Club and the National Secretariat for Media Reforms (NSMR).

Students of Jaffna University Media Studies programme with its head, Dr S Raguram, at the launch of MDI Sri Lanka Tamil version, Jaffna, 24 January 2017

Reginald Cooray, Governor of the Northern Province, in a message said: “I am sure that the elected leaders and the policy makers of this government of Good governance will seize the opportunity to make a professionally ethical media environment in Sri Lanka which will strengthen the democracy and good governance.”

He added: “The research work should be studied, appreciated and utilised by the leaders and the policy makers. Everyone who was involved in the work should be greatly thanked for their research presentation with clarity.”

Lars Bestle of International Media Support (IMS) speaks at Sri Lanka MDI Report's Tamil version launch in Jaffna, 24 January 2017 — Lars Bestle of International Media Support (IMS) speaks at Sri Lanka MDI Report’s Tamil version launch in Jaffna, 24 January 2017

Speaking at the event, Sinnadurai Thavarajah, Leader of the Opposition of the Northern Provincial Council, urged journalists to separate facts from their opinions. “Media freedom is important, but so is unbiased and balanced reporting,” he said.

Lars Bestle, Head of Department for Asia and Latin America at International Media Support (IMS), which co-published the report, said: “Creating a healthy environment for the media that is inclusive of the whole country is an essential part of ensuring democratic transition.”

He added: “This assessment points the way forward. It is now up to the local actors – government, civil society, media, businesses and academia – with support from international community, to implement its recommendations.”

Nalaka Gunawardene, Consultant Editor of Sri Lanka Media Development Indicators (MDI) Report, speaks at the launch of Tamil version in Jaffna on 24 Jan 2017

I introduced the report’s key findings and recommendations. In doing so, I noted how the government has welcomed those recommendations applicable to state policies, laws and regulations and already embarked on law review and regulatory reforms. In sharp contrast, there has been no reaction whatsoever from the media owners and media gatekeepers (editors).

Quote from 'Rebuilding Public Trust' - State of Sri Lanka's media report — Quote from ‘Rebuilding Public Trust’ – State of Sri Lanka’s media report

Dr S Raguram, Head of Media Studies at the University of Jaffna (who edited the Tamil version) and Jaffna Press Club president Ratnam Thayaparan also spoke.

The report comes out at a time when the country’s media industry and profession face multiple crises stemming from an overbearing state, unpredictable market forces and rapid technological advancements.

Balancing the public interest and commercial viability is one of the media sector’s biggest challenges today. The report says: “As the existing business models no longer generate sufficient income, some media have turned to peddling gossip and excessive sensationalism in the place of quality journalism. At another level, most journalists and other media workers are paid low wages which leaves them open to coercion and manipulation by persons of authority or power with an interest in swaying media coverage.”

Notwithstanding these negative trends, the report notes that there still are editors and journalists who produce professional content in the public interest while also abiding by media ethics. Unfortunately, their work is eclipsed by media content that is politically partisan and/or ethnically divisive.

The result: public trust in media has been eroded, and younger Lankans are increasingly turning to entirely web-based media products and social media platforms for information and self-expression. A major overhaul of media’s professional standards and ethics is needed to reverse these trends.

MDI Sri Lanka - Tamil version being presented to stakeholders in Jaffna, 24 Jan 2017 — MDI Sri Lanka – Tamil version being presented to stakeholders in Jaffna, 24 Jan 2017

The Tamil report is available for free download at:

https://www.mediasupport.org/publication/rebuilding-public-trust-media-assessment-sri-lanka-tamil-language-version/

The English original report is at:

https://www.mediasupport.org/publication/rebuilding-public-trust-assessment-media-industry-profession-sri-lanka/

Read my July 2010 op-ed: [Op-ed] Major Reforms Needed to Rebuild Public Trust in Sri Lanka’s Media

සිවුමංසල කොලූගැටයා #237: ආතර් සී. ක්ලාක්ගේ ළමා කාලයෙන් අපට ආදර්ශ රැසක්

In this week’s Ravaya column, (in Sinhala, appearing in issue of 20 Sep 2015), I share some excerpts from my recent book on the childhood of Sir Arthur C Clarke (1917 – 2008), author, undersea explorer and futurist.

Titled ‘Tharu Atharata Giya Daruwa: Childhood of Arthur C Clarke’, the book is written in story-telling style in conversational Sinhala. It is suitable for readers of all ages, and especially for parents, teachers and children.

Tharu Atharata Giya Daruwa - Childhood of Arthur C Clarke - by Nalaka Gunawardene — Tharu Atharata Giya Daruwa – Childhood of Arthur C Clarke – by Nalaka Gunawardene

Clarke’s accomplishments are known much more than his humble origins and early inspirations in life. He was born in rural England as the First World War was ending, and spent his childhood years in Minehead, Somerset, close to the sea.

Arthur was the eldest in a family of four, who were raised by their dynamic mother, widowed at a young age. Despite cycling 20 km to school and back and helping on the farm, he excelled in studies and pursued serious hobbies – star gazing, mechanical experiments and nature observations.

His experiences were shaped largely by growing up on the family farm, exploring the local beach, and working part-time at the village post office. Early on, he cultivated habits like good time management, thrift, careful storage of everything and multi-tasking – all of which lasted a lifetime. He knew the value and limits of money, respected the dignity of labour, and appreciated honesty and hard work in everyone.

The book is widely illustrated with 74 photographs including many drawn from family albums preserved by the Arthur C Clarke Trust that now manages the Clarke Literary Estate. It also carries some original caricatures drawn by cartoonist and artist Dharshana Karunathilake who designed the book.

Images courtesy Arthur C Clarke Trust, Sri Lanka

Arthur C Clarke (1917-2008): "He never grew up, but he never stopped growing" — Arthur C Clarke (1917-2008): “*He never grew up, but he never stopped growing*“

ලෝක පූජිත විද්‍යා ලේඛක හා අනාගතවේදී ආතර් සී. ක්ලාක්ගේ ළමා කාලය ගැන අප‍්‍රකට හා රසවත් තොරතුරු කැටි කර ගත් පොතක් මා මෑතදී රචනා කළා.

‘තරු අතරට ගිය දරුවා’ නම් පිටු 120ක මේ පොත ලිවීමට මා ක්ලාක්ගේ පර්යේෂණ සහායක ලෙස වසර 21ක් ක‍්‍රියා කිරීමෙන් ලත් අත්දැකීම් මෙන්ම ක්ලාක්ගේ පවුලේ අය මුණ ගැසී දැන ගත් තොරතුරු හා ඔහුගේ උපන් ගමට ගිය චාරිකාවක තොරතුරු ද යොදා ගෙන තිබෙනවා.

ශ‍්‍රී ලංකාවට මහත් සේ ඇලූම් කළ ක්ලාක් ගැන බොහෝ ලාංකිකයන් හරිහැටි දන්නේ නැහැ. මේ පොතින් මා උත්සාහ කරන්නේ අද කාලයේ ළමුන්, දෙමව්පියන් හා ගුරුවරුන්ට ඔහුගේ ළමා කාලයෙන් ගත හැකි ආදර්ශ හුවා දැක්වීමටයි. අද බෙදා ගන්නේ පොතේ අන්තර්ගතයෙන් ටිකක්.

හැම විශිෂ්ඨ චරිතයක් ම පන්නරය ලබන්නේ තමන්ට ආවේණික වූ පසුබිම හා අභියෝග හරහායි. විශිෂ්ඨයන්ගේ ලාබාල කාලය හා ඔවුන් දුක දිනා ජය ගත් සැටි සැම කල්හි සැම තැනම දිරියවන්තයන්ට ප‍්‍රබෝධක ආවේගයක් ලබා දිය හැකියි.

එසේ ම පරිකල්පනය හා නිර්මාණශීලි බව දරුවන් තුළ උද්දීපනය කරන්නේ කෙසේදැයි දෙමවුපියන්ට හා ගුරුවරුන්ට ගත හැකි ආදර්ශයන් හා ගුරුහරුකම් රැසක් ද ක්ලාක් චරිතයෙ තිබෙනවා.

ආතර් චාල්ස් ක්ලාක් දරුවා උපන්නේ 1917 දෙසැම්බර් 16 වනදා එංගලන්තයේ සමර්සෙට් ප‍්‍රාන්තයේ මයින්හෙඞ් ගම්මානයේ (Minehead). ඔහුගේ පියා චාල්ස් රයිට් ක්ලාක් හා සීයා තෝමස් ක්ලාක් දෙපල ම තැපැල් සේවයේ නිරත වූ අයයි. මව නෝරා විලිස් ක්ලාක්.

කලක් තිස්සේ බිෂොප්ස් ලිඩියාඞ් (Bishops Lydeard) නම් අල්ලපු ගමේ තැපැල් ස්ථානාධිපති වූයේ මේ ක්ලාක් පවුලේ උදවියයි. ඔවුන් බොහොම සාමාන්‍ය මට්ටමේ ග‍්‍රාමීය පවුලක්.

1914-18 කාලයේ යුරෝපය දෙවනත් කළ පළමුවන ලෝක යුද්ධයට පියා චාල්ස් රයිට් ක්ලාක් ද අනිවාර්ය හමුදා සේවය යටතේ බඳවා ගනු ලැබුවා. හමුදා සේවයේදී ප‍්‍රංශයට යවනු ලදුව යුධ බිමේදී විෂ වායු ප‍්‍රහාරයකට හසු වී තුවාල ලැබූ ඔහු ඉනික්බිති පෙනහළු ආබාධිත තත්ත්වයේ පසු වුණා.

යුද්ධයෙන් පසු ගමට ආ ඔහු තැපැල් කන්තෝරුව වෙනුවට ගොවිපලක් කිරීමට තීරණ කළා. හමුදා සේවයේ සිට නැවත සිවිල් ජීවිතවලට යොමු වන තරුණ තරුණියන්ට එරට රජයෙන් ලබා දුන් මුදල් ආධාර යොදා ගෙන ඔහු බැලිෆන්ට්ස් (Ballifants) නම් ගොවිපලක් මිළට ගත්තා. ආතර් ක්ලාක් දරුවා ලොකු මහත් වූයේ ගමෙන් කිලෝමීටරයක් තරම් දුරින් පිහිටි මේ කුඩා ගොවිපලේයි.

Ballifants Farm in May 2006 - Photo by Nalaka Gunawardene — Ballifants Farm in May 2006 – Photo by Nalaka Gunawardene

නෝරා හා චාල්ස් දෙපලගෙන් එක් අයකුටවත් ගොවිපලක් කිරීමේ පුහුණුව හෝ අත්දැකීම් තිබුණේ නැහැ. එහෙත් අළුත් දෙයක් කිරීමේ අදිටනින් හා උද්‍යොගයෙන් ඔවුන් එයට යොමු වුණා. එය එතරම් සාර්ථක නොවුවත් ප‍්‍රවේශමින් කටයුතු කිරීම හරහා පවුලේ වියදම් පියවා ගන්නට ඔවුන්ට හැකි වුණා. එසේම තමන්ම හදා ගත් අළුත් ආහාරපාන දරුවන්ට දීමට අවස්ථාව ලැබුණා.

පවුලේ වැඩිමහලූ දරුවා වූ ආතර්ට පසුව තවත් සහෝදරයන් දෙදෙනකු සහ සහෝදරියක උපන්නා. පියා යුධ ආබාධිත වූ බැවින් මේ දරුවන් හදා වඩා ගත්තේ මවයි. ඉමහත් දිරියක් හා වැඩ කිරීමේ හැකියාවක් තිබූ කාන්තාවක් වූ ඇය දරුවන්ට අවශ්‍ය මග පෙන්වීමත්, නිදහසත් ලබා දුන්නා.

බැලිෆන්ට්ස් ගොවිපල අක්කර කිහිපයක බිමක් වසා ගත් කුඩා පරිමානයේ ගොවිපලක්. නෝරා හා ඇගේ දරුවන් වෙහෙස වී වැඩ කිරීම හරහා එය නඩත්තු කළා. ශ‍්‍රමිකයන් ගෙන්වා ගත්තේ තමන්ට කළ නොහැකි බර වැඩට පමණයි.

එළදෙනුන්ගෙන් කිරි දෙවීම, කිකිළි බිත්තර එකතු කිරීම, කාලයෙන් කාලයට බැටලූ ලොම් කැපීම හා දිනපතාම සතුන්ට කෑම දැමීම හා ඔවුන්ගේ මඩු පවිත‍්‍ර කිරිම වැනි කාරියන් රැසක් ක්ලාක් දරුවන්ට පැවරුණා. ඔවුන් පාසල් ගියේ උදෙන් අවදි වී පැයක් දෙකක් පමණ ගොවිපලේ වැඩ කිරීමෙන් පසුවයි.

හිරුට කලින් පිබිදීම, කඩිසරව හා උද්‍යොගයෙන් වැඩ කිරීම, කරන හැම දෙයක්ම පිළිවෙලට කිරීම හා කිසි විටෙක අලස නොවීම වැනි චරිත ගති ආතර් ක්ලාක් දරුවා උගත්තේ කුඩා කාලයේ ගොවිපලේදී. මේ ගතිගුණ ඔහුගේ ජීවිත කාලය පුරා පවත්වා ගත්තා.

A Clarke family phot circa 1920 - young Arthur Charles is second from right — A Clarke family phot circa 1920 – young Arthur Charles is second from right. Photo owned by Arthur C Clarke Estate

අගහිඟකම් මැද වුවත් ආත්ම ගෞරවය රැක ගෙන, අභිමානයෙන් යුතුව ජීවත් වීමේ වටිනාකම ක්ලාක් දරුවන් කුඩා වියේදීම වටහා ගත්තා. ඉවත දමන එදිනෙදා ද්‍රව්‍යවලින් අතුරු ප‍්‍රයෝජන ගැනීම, සකසුරුවම් බව හා නාස්තිය වැළැක්වීම වැනි ගුණාංග, ආතර් සී. ක්ලාක් ලේඛකයාගේ ජීවිතය පුරා දැකිය හැකි වුණා. කඩදාසියක දෙපැත්තම භාවිත කිරීම, ලියුම් කවරයක් දෙතුන් වරක් පාවිච්චිය වැනි පුරුදු මා උගත්තේ ඔහු සමග වැඩ කිරීමෙන්.

බැලිෆන්ට්ස් ගොවිපලේ 1920 දශකය ගෙවී ගියේ විදුලි බලය නොමැතිවයි. දරුවන් ලාම්පු එළියෙන් පාඩම් කළා. එකල ටෙලිවිෂන් මාධ්‍යය ඇරැඹී තිබුනේ නැහැ. මේ නිසා දැනුම හා විනෝදය එක් තැන් කරන ගෘහස්ත ක‍්‍රීඩා තමන් ම හදා ගන්නට නෝරා මාතාව ක‍්‍රියා කළා.

සීත සෘතුවේ රාත‍්‍රී කාලය පැය 15-16ක් දක්වා දිගු වනවා. මේ දිගු සන්ධ්‍යාවන් ගත කරන්නට දරුවෝ නොයෙක් ලෑලි කී‍්‍රඩා (board games) කළා. ඒත් ටික දිනකින් ඔවුන්ට ඒවා එපා වුණා. නිතර නිතර අළුත් ක‍්‍රීඩා නිර්මාණය කරන්න නෝරාට සිදු වුණා.

ඇය දරුවන් සමග කළ එක් ජනප‍්‍රිය ක‍්‍රීඩාවක් වූයේ ගණිත විනෝදයයි. කැල්කියුලේටර් නොතිබි ඒ යුගයේ ඉක්මනින් ගණනය කිරීම් කරන්නට තිබුණේ ස්ලයිඞ් රූල (slide rule) නම් උපකරණයක් හා ලඝුගණක පොත් පමණයි.

වැඩි කිරීම, බෙදීම, එකතු කිරීම හා අඩු කිරීම අවශ්‍ය වන සංකීර්ණ ගණිත ගැටළු නෝරා සිය දරුවන්ට දෙනවා. බොහෝ විට මුලින්ම උත්තරය හදා ගන්නේ ස්ලයිඞ් රූල පාවිච්චි කළ ආතර්. අන්තිමේදී කිසිදු උපකරණයක් නැතිව ගණිතමය ක‍්‍රම මගින් පමණක් උත්තරය සොයා ගන්නා නෝරා, සිය දරුවන් දෙදෙනාගේ උත්තර සමග එය සසඳා බලනවා.

‘‘අප නිතර මේ ගණිත ක‍්‍රීඩා කළා. සන්ධ්‍යාව අවසානයේ අප දිනුවත් පැරදුණත් අම්මා අපට රසකැවිලි දෙනවා. එහෙත් සැබෑ ත්‍යාගය වූණේ පාසලේ වාර විභාගයේදී ඉක්මනින් හා නිවැරදිව ගණන් හැදීමට පුළුවන් වීමයි. ජීවිත කාලය පුරාම ගණිතයට බය නොවී වැඩ කරන්නට අපට හැකි වුණා’’ ආතර් පසු කලෙක ලියා තැබුවා.

Young Arthur C Clarke, aged around 2. Photo owned by Arthur C Clarke Estate

ගොවිපලේත් ඒ ගමේ ම වඩාත් මුහුදට සමීපව පිහිටි මිත්තනියගේ ගෙදරත් ආතර් කල් ගත කළා. කුඩා කාලයේ පටන් ඔහු සාගරයටත්, අහසටත් ඇලූම් කළා. මේ දෙක පසු කලෙක ඔහුගේ වෘත්තිය ජීවිතය මහත් සේ සමීප වූවා.

ආතර් සමාජශීලි හා මිත‍්‍රශීලි චරිතයක් වුවත් තමන්ගේ ම සිහින ලෝකයක තනි වීමේ නැඹුරුවක් ද කුඩා කල පටන් ඔහුට තිබුණා. මුහුදු වෙරළේත්, ගොවිපලේත්, ඇතැම් විට පන්ති කාරමයේත් ඔහු දවල් හීන බැලූවා. වාසනාවකට ඔහුගේ වැඩිහිටියෝ එයට එරෙහි නොවී මේ දරුවාට සිහින මවන්නට ඉඩ දුන්නා.

කුඩා ආතර් රාත‍්‍රී අහස ගැනත් දැඩි කුතුහලයක් හා උනන්දුවක් දැක් වූවා. සරල දුරදක්නයක් වුව මිළදී ගන්නට තරම් වත්කමක් තිබුණේ නැහැ. තමන්ගේ දුරදක්නයක් සාදා ගත් පසු මේ ප‍්‍රශ්නය විසඳුනා. ඔහු අහස නිරීක්‍ෂණ කළේ පාසල් වැඩ කටයුතු හා ගොවිපලේ වැඩට තමන්ගේ දායකත්වය අතපසු නොකරයි.

ප‍්‍රාථමික පන්ති සඳහා ගමේ පාසලට ගිය ඔහු ද්විතියික මට්ටමට අසල ටෝන්ටන් (Taunton) නගරයේ හුයිෂ්ස් ග‍්‍රැමර් ස්කූල් (Huish’s Grammar School) නම් පාසලට ඇතුළු වුණා. ගෙදර සිට පාසලට දුර සැතපුම් හයක් (කිමි 10ක්) පමණ ඇති. උදයේ මේ දුර බයිසිකලයෙන් ගිය ආතර් යළිත් සවසට බයිසිකලයෙන් ම ගෙදර ආවා.

දවසකට කිමි විස්සක් සයිකල් පැදීම නිසා වෙනත් ව්‍යායාම අවශ්‍ය වුයේ නැහැ. ඉතා දුෂ්කර දිනයක හැරෙන්නට සීත සෘතුවේ දැඩි කාලගුණ තත්ත්වයන් යටතේත් ක්ලාක් දරුවන් බයිසිකලෙන් පාසල් ගියා.

ආතර් පාසල් කාලයේදී කණ්ඩායම් ක‍්‍රීඩාවලට උනන්දු වූයේ නැහැ. පිහිනීමේ හැකියාව තිබුණත් තරගකාරී පිහිනුමට ගියේ ද නැහැ. ගොවිපලකින් පාසලට ආ ළමයකු ලෙස ඇතැම් සිසුන්ගේ උසුළු විසුළුවලට ඔහු ලක් වීම මෙයට හේතු වුවා විය හැකියි.

ගොවිපලේ වැඩවලට උදව් වී පාසල් යන ක්ලාක් දරුවන් ‘ගොම ගඳයි’ කියා හෑල්ලූ කිරීමට සමහර ප‍්‍රභූ දරුවන් පුරුදුව සිටියාලූ. ආතර් හා ඔහුගේ සොයුරු සොයුරියන් මෙයින් කම්පා වුයේ නැහැ.

ආතර් වයස 13දී ඔවුන්ගේ රෝගාතුර පියා මිය ගියා. ඒ 1931 මැයි මාසයේදී. එතැන් පටන් පවුල නඩත්තු කිරීමේ මුළු බර ම කරට ගත්තේ මව නෝරායි. නව යොවුන් වියේ පසු වූ ආතර් ගොවිපලේ වැඩට කැමැත්තෙන් ම ඉදිරිපත් වුණා. එසේ ම පියාගේ වියෝවෙන් පසුව පවුලේ වැඩිමහලූ පිරිමියා ලෙස වගකීම් දැරුවා.

ඒ සියල්ල හා පාසලූ වැඩ කරන අතර රාත‍්‍රී අහස නිරික්සීමත් විවිධ විද්‍යාත්මක අත්හදා බැලීම් කිරීමත්, පොත් කියවීමත් ඔහු නිතර කළා. කාලය කළමණාකරණය කිරීම ඔහු කුඩා කාලයේ පටන් ප‍්‍රගුණ කළා.

ආතර්ගේ විද්‍යා අත්හදා බැලීම් යොමු වුණේ රසායන හා භෞතික විද්‍යාවන් පැත්තටයි. එදිනෙදා ද්‍රව්‍ය යොදා ගෙන මල්වෙඩි නිපද වූ ඔහු ඉන් පසු කුඩා රොකට් තනා අහසට යැවීමට තැත් කළා. රොකට්වලට අමතරව සන්නිවේදන උපකරණ සමග විවිධ අත්හදා බැලීම් කරන්නටත් ආතර් බොහෝ උන්නදු වුණා.

කුඩා වියේ පටන් විද්‍යාත්මක පොතපත හා විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ ගැන ආතර් උනන්දු වුණා. පෙළ පොත්වලට අමතරව පාසල් පුස්තකාලයේ තිබූ බොහෝ පොත් ඔහු මහත් ඕනෑකමින් කිය වූවා. ඊට පසු ටවුමේ මහජන පුස්තකාලයේ පොත්පත් සොයා ගෙන කිය වූවා. බාල වියේදී තමා දිනකට පොතක් බැගින් කියවා හමාර කළ බව ඔහු ලියා තිබෙනවා.

ටෝන්ටන් ටවුමේ පිහිටි පොත් සාප්පුව ආතර්ගේ ප‍්‍රියතම ස්ථානයක් වුණා. අදට වඩා අඩු වුවත් එවකට පොත් මිළ ගණන් පවා මේ ගොවිපළ දරුවාට දරා ගත නොහැකි වුණා. එහෙත් එම බාධකය ජය ගන්නට උපක‍්‍රම දෙකක් ඔහු සොයා ගත්තා.

එකක් නම් පොත් සාප්පුවට දිනපතා ගොස් තමන්ට රිසි පොත් කඩින්කඩ සාප්පුවේදීම කියැවීම. ටික දිනකින් හිමිකරුවා මෙය තේරුම් ගත්ත ද එයට බාධා කළේ නැහැ.

දෙවැන්න නම් කියවා නැවත විකිණීමට ඇති (second-hand) පොත් හා සඟරා අඩු මිලට ගැනීම. පාසල් විවේකයේදී යමක් කෑමට බීමට අම්මා අතට දෙන මුදල් වැඩි හරියක් ඉතිරි කර ගෙන ඔහු මේ සඳහා යොදා ගත්තා.

පසු කලෙක ලෝකයේ පිටපත් මිලියන ගණන් අලෙවි වූ පොත් ලියූ ලේඛකයා කුඩා කාලයේ පොත් කියවූයේ මෙලෙස උපක‍්‍රමශීලිව හා සකසුරුවමින්.

තමන්ගේ නිර්ප‍්‍රභූ, ගැමි ආරම්භය ගැන ඔහු කිසි විටෙකත් කරුණු සැඟවූයේ නැහැ. පසු කලෙක ඔහු පසු කලෙක තමන් හඳුන්වා දුන්නේ ස්වෝත්සාහයෙන් හා පරිකල්පනයේ පිහිටෙන් ලොවේ නමක් දිනූ කෙනෙකු හැටියටයි.

පොදුවේ ගත් විට ආතර් සී. ක්ලාක්ගේ පාසල් කාලය සතුටින් හා නිර්මාණශීලිව ගත වූවා. අන් අය තමා ගැන කියන දේ නොතකා තමන්ගේ පාඩුවේ වැඩ කර ගෙන යාමේ පුරුද්ද ඔහු කුඩා කාලයේ ම ඇති කර ගත්තා. එසේ ම අධිෂ්ඨානය, දැඩි අවධානය හා ඉලක්කයන් හඹා යාමත් ඔහු බාල වියේදී ම ප‍්‍රගුණ කළා.

සුරත ප‍්‍රකාශනයක් වන ‘‘තරු අතරට ගිය දරුවා’’ පොත, කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප‍්‍රදර්ශනයේදී වට්ටම් සහිතව ලබා ගත හැකියි. ආතර් සී. ක්ලාක් භාරය සතු ඓතිහාසිකව ඡායාරූප රාශියක් ද පොතෙහි තිබෙනවා. පිටු සැළසුම හා නිමාව කාටුන් හා චිත‍්‍ර ශිල්පී දර්ශන කරුණාතිලක විසින්.

The First Flight by young Arthur Clarke, aged 10 in 1927 - at Taunton, UK, in an British Avro 504 biplane owned by Cornwall Aviation Co. - Photo owned by Arthur C Clarke Estate — The First Flight by young Arthur Clarke, aged 10 in 1927 – at Taunton, UK, in an British Avro 504 biplane owned by Cornwall Aviation Co. – Photo owned by Arthur C Clarke Estate

Embattled Media: New Book explores aspects of Democracy, Governance and Reform in Sri Lanka

A new multi-author book offers valuable insights into the importance of independent media for democratic governance in the wider South Asian region.

Titled Embattled Media: Democracy, Governance and Reform in Sri Lanka (Sage, Feb 2015; 416 pages), the book examines the role of the media in a state committed to democracy and the rule of law which had suffered extraordinary stresses as a result of ethnic strife, insurrection and civil war.

The book is co-edited by William Crawley and David Page, both fellows of Institute of Commonwealth Studies, University of London, UK, and Kishali Pinto-Jayawardena, a legal analyst on civil liberties and columnist with The Sunday Times newspaper in Sri Lanka.

According to its publishers, Sage Publications in India and the UK, the book is an ‘authoritative guide to the state of the news media in Sri Lanka, and the effects of insurgency and civil war on the media’s role in a developing country’.

This is the first book to look comprehensively at the evolution of news media in post-colonial Sri Lanka, with a focus on media policy, law and education. The book reviews the role of new media platforms in widening the scope for public debate.

Further, it provides a detailed analysis of the existing media laws and policies and of campaigns to reform them. It also focuses on the role of institutions in media education by providing a comprehensive analysis of existing media curricula and underlining the importance of improved media literacy and introduction of Right to Information Act for a healthy democracy.

The contributors to this volume, including leading journalists, broadcasters, practitioners in public law, media academics and analysts, write from extensive experience. Chapters have been written by: Sinha Ratnatunga, Ameen Izzadeen, Namini Wijedasa, Amal Jayasinghe, Tilak Jayaratne and Sarath Kellapotha, Nalaka Gunawardene, Kishali Pinto-Jayawardena and Gehan Gunatilleke, Jayantha de Almeida Guneratne, and S. Raguram.

The book is dedicated to the memory of the late Tilak Jayaratne (1943-2013), who ‘ably represented a generation of honourable and committed broadcasters’. Having contributed significantly to the book, he did not live to see its publication.

Embattled Media - Publishing Information — Embattled Media – Publishing Information

In their preface to the book, the co-editors write: “Media liberalisation from the 1990s onwards had extended the range of choice for viewers and listeners and created a more diverse media landscape. But the war in the north and insurrections in the south had taken their toll of media freedoms. The island had lived under a permanent state of emergency for nearly three decades. The balance of power between government, judiciary, the media and the public had been put under immense strain.

“In 2009, with the end of the war in the north, all this seemed about to change, increasing the relevance of our enquiries and raising hopes of media reform and greater freedom of expression. But progress towards a different sort of normality has been slow. The war and its aftermath have continued to cast a long shadow, which has limited the scope of our research…

“Over the past few years, universities have been closed for long periods. University teachers have been engaged in disputes with the government, which has affected their teaching and their research. The NGO sector has been heavily criticised by the government for pursuing foreign-funded agendas and finds itself under fire and on the defensive. Many media proprietors and journalists have maintained their long-established habit of self-censorship, for fear of inviting reprisals of one sort or another. Though not on the same scale as previously, there have been killings and disappearances of journalists since 2009 and the memory of past abuses still affects people’s thinking. All this has made the study more challenging.”

Co-editors of Embattled Media - (L to R) William Crawley, David Page and Kishali Pinto-Jayawardena (photos courtesy Sage Publications website) — Co-editors of Embattled Media – (L to R) William Crawley, David Page and Kishali Pinto-Jayawardena (photos courtesy Sage Publications website)

The book also contains a glossary of media related terms; a bibliography and an index.

The Indian edition is priced at INR 995. It is currently available from Sage Publications India: http://www.sagepub.in/books/Book244886?siteId=sage-india&prodTypes=any&q=Embattled+Media&fs=1

සිවුමංසල කොලූගැටයා #199: සමාජ මාධ්‍ය, මැතිවරණ හා ඩිජිටල් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය

In this week’s Ravaya column (in Sinhala), published on 21 December 2014, I explore the nexus between media and elections, and in particular, the growing nexus between social media and election campaigns.

I also pose the question: Might the Presidential Election scheduled for 8 January 2015 be a turning point in social media use in Sri Lanka? As I write this in mid December, the campaigns are getting into speed and it’s too early to tell. But this aspect is definitely worth watching closely.

I refer to a recent Asian regional book, published by Konrad-Adenauer-Stiftung’s Asia Media Programme, based in Singapore. Titled ‘Social Media and Elections in Asia-Pacific: The Growing Power of the Youth Vote’ (November 2013), it brought together media researchers in 11 countries who probed how social media is reshaping electoral politics.

Chanuka Wattegama and I contributed the Sri Lanka chapter in the book. We probed whether the youth vote and social media made a difference in the Colombo Municipal Council (CMC) elections of October 2011. Our conclusion: “There is no unequivocal evidence to prove that the use of social media, on their own, significantly changed CMC election results. As with all election campaigns, the influences were many, varied and nuanced…”

I also discuss the impact of social media on the Indian General Election held in April – May 2014.

මැතිවරණ ව්‍යාපාරයක නැතහොත් කැම්පේන් එකක තීරකයන් සොයන්නේ තමන්ගේ අපේක්‍ෂකයා හා පක්‍ෂයේ පණිවුඩය වැඩිම ජන පිරිසක් අතරට ගෙන යාමටයි. මාධ්‍ය භාවිතය (මුදල් ගෙවා මෙන්ම නොගෙවා ලද හැකි මාධ්‍ය ආවරණ දෙවර්ගයම) එක් ප‍්‍රධාන ක‍්‍රමෝපායක්.

මාධ්‍ය දියුණු සමාජවල අද මැතිවරණවලදී වැඩිම වියදමක් යෙදවෙන්නේ දේශපාලන රැළි හෝ පත‍්‍රිකා හෝ වෙනත් වීදි ක‍්‍රියාවලට නොව මාධ්‍ය හරහා ජනතාවට සමීප වීමටයි. මේ නිසා දේශපාලන පක්‍ෂවල දැන්වීම් හරහා ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍යවලට අති විශාල ආදායමක් ලැබෙනවා. එම ආදායම නිසාම එම මාධ්‍යවල කර්තෘ මණ්ඩල අන්තර්ගතයේ කැරෙන විග‍්‍රහයන් හා වාර්තාකරණය කෙතරම් දුරට අපක්‍ෂපාතී ද යන ප‍්‍රශ්නය මතු වනවා.

මෙරට මැතිවරණ හා ජනමාධ්‍ය අතර කලක සිට පැවත එන සමීප සබඳතාවක් තිබෙනවා.

ලේක්හවුස් ආයතනය පෞද්ගලික හිමිකරුවන් සතුව තිබියදී එම පත්තරත්, ටයිම්ස් ඔෆ් සිලෝන් සමාගම හා දවස නිවසත් තම හිමිකරුවන්ගේ දේශපාලන නැඹුරුව යම් තරමකට පිළිබිඹු කළ සැටි ප‍්‍රකටයි. 1973 ලේක්හවුස් ජනසතු කිරීමෙන් පසු එය පවතින රජයේ ප‍්‍රචාරක මෙවලමක් බවට පත් වුණා. රජයේ රේඩියෝව කවදත් කළේ එයමයි. 1982දී ඇරැඹූ රූපවාහිනිය සත්‍යවාහිනියක් වේවා කියා එවකට සිටි ජනාධිපති ජයවර්ධන කීවත්, තවමත් ඒ පරමාදර්ශයට ළං වන්නට හැකි වී නැහැ.

1990 දශකයේ පෞද්ගලික රේඩියෝ හා ටෙලිවිෂන් නාලිකා ගණනාවක් බිහි වුව ද ඒ සඳහා විකාශ බලපත‍්‍ර හා සංඛ්‍යාත ලබා දීම විවෘත ක‍්‍රමවේදයකට කිසිදු රජයක් විසින් මේ දක්වා නොකිරීම නිසා දේශපාලන හා වාණිජ ඕනෑකම්වලට අනුගත වූ නාලිකා අද ක‍්‍රියාත්මක වනවා. මේ නාලිකා අතරින් සමහරක් මැතිවරණ සමයේදී යම් තුලනයක් පවත්වා ගන්නට තැත් කළත් එහිදී ඔවුන්ට මතු වන ප‍්‍රායෝගික සීමා හා දුෂ්කරතා තිබෙනවා.

කිසිදු නිල පුවත් පාලනයක් මෙරට නැති වුව ද වක‍්‍ර ආකාරයෙන් පෞද්ගලික මාධ්‍යවලට බලපෑම් සිදු කැරෙන බව ප‍්‍රකටයි.

මෙසේ අඩුපාඩු හා දුර්වලතා සහිත ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍යවලට සමාන්තරව මෑත වසරවලදී වෙබ් ගත මාධ්‍ය දෙවර්ගයක් ද මතු වී තිබෙනවා. එකක් නම් දේශපාලන තොරතුරු හෝ ඕපාදුප බෙදා හරින පක්‍ෂග‍්‍රාහී වෙබ් අඩවි බිහි වීමයි. දෙවැන්න නම් කිසිදු දේශපාලන පක්‍ෂයකට නතු නොවූ, ඔවුන් මගින් පාලනය නොකෙරෙන බ්ලොග් රචකයන් හා (ට්විටර්, ෆේස්බුක් වැනි) වෙනත් සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කරන පුරවැසි මාධ්‍යකරුවන් පිරිසක් සක‍්‍රීය වීමයි.

ඩිජිටල් සාක්‍ෂරතාව ඇති හා ස්මාට්ෆෝන් හෝ පරිගණක හරහා වෙබ් පිවිසීමේ හැකියාව තිබෙන ඕනෑම කෙනකුට අඩු වියදමකින් හා පරිශ‍්‍රමයකින් නව මාධ්‍ය හරහා සන්නිවේදනය කළ හැකියි. මේ නිසා මෑතක් වන තුරු හුදෙක් පාඨකයන්, ශ‍්‍රාවකයන් හෝ පේ‍්‍රක්‍ෂකයන් ලෙස සිටි මාධ්‍ය ග‍්‍රාහකයන්ට අද කැමති නම් වෙබ් හරහා තම අදහස් ද ලොකු පිරිසකට එකවර බෙදා හැරීමේ හැකියාව තිබෙනවා.

කලින් කලට මැතිවරණ පවත්වන ඉන්දියාව, පකිස්ථානය, මැලේසියාව, ඉන්දුනිසියාව වැනි රටවල ජනමතයට යම් බලපෑමක් කිරීමට වෙබ් අවකාශයේ ඉහත කී දෙආකාරයේ ම වෙබ් සන්නිවේදන සමත්ව තිබෙනවා. මේ බලපෑම ඒ රටවල සෘජුව ඉන්ටර්නෙට් භාවිතා කරන ජන පිරිසට පමණක් සීමා නොවී ඉන් ඔබ්බට පුළුල් ජන සමාජයට පැතිරෙන බවත් හෙළි වී තිබෙනවා. එයට හේතුව ඉන්ටර්නෙට් හරහා තොරතුරු හා අදහස් ලබා ගන්නා අය වැඩි දෙනෙක් සමාජයේ ජනමතයට බලපෑම් කළ හැකි ගුරුවරුන්, මාධ්‍යවේදීන් හා සමාජ ක‍්‍රියාකාරකයින් වීමයි.

නව මාධ්‍ය නිසා දේශපාලන පක්‍ෂයකට නොබැඳුණු සමාජ ක‍්‍රියාකාරිකයන්ට (social activists) මැතිවරණ කාලවලදීත්, අනෙක් අවස්ථාවලදීත් දේශපාලන ක‍්‍රියාදාමයේ මැදිහත්මක් කරන්නට ප‍්‍රායෝගික දැන් ඉඩක් සැළසෙනවා.

එය විවිධාකාරයෙන් මතු වනු දැකිය හැකියි. බ්ලොග්කරුවෝ ගවේෂණාත්මකව දේශපාලන ප‍්‍රශ්න විග‍්‍රහ කරනවා. දේශපාලන චරිත හා පිළිවෙත් නිර්දය විවේචනයට හා උපහාසයට ලක් කරනවා. ජාතික පුවත්පත්වලින් බහුතරයක දේශපාලන තීරු ලිපිවල ඕපාදුප හා ආගිය කථා පමණක් පළවන අද දවසේ ඓතිහාසික හා ෙසෙද්ධාන්තික දැක්මක් සහිතව වඩාත් ප‍්‍රශස්ත දේශපාලන විග‍්‍රහයන් වැඩිපුර හමු වන්නේ සමහර වෙබ් අඩවිවල හා බ්ලොග් අඩවිවලයි. (ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ පුවත්පත්වල මෙන්ම වෙබ් අවකාශයේත් හරසුන් දේ හමු වන නිසා බොල් වී වලින් හොඳ වී වෙන් කර ගන්නට පාඨකයන්ට ඩිජිටල් සාක්‍ෂරතාවය අවශ්‍යයි.)

මේ අතර සමාජ මාධ්‍ය හරහා කෙටි, ඉක්මන් දේශපාලන සංවාද හා රූප විශාල වශයෙන් බෙදා ගනු ලබනවා. කොයි දේශපාලන පක්‍ෂයේත් කෙරුවාවේ පරස්පර විරෝධී තැන් හා වංචනික කථා හමුවනවා. සමාජ මාධ්‍ය හරහා සමහර පුරවැසියන් කරන්නේ මේවා නිර්දය ලෙස හාස්‍යයට ලක් කිරීමයි. මෑතක් වන තුරු වෘත්තීය දේශපාලන කාටූන් ශිල්පීන් පමණක් කළ දේ අද දුසිම් ගණන පුරවැසි මාධ්‍යකරුවන් කරන්නේ මීම් (web memes) නමැති හාස්‍යජනක වෙබ් රූප බිහි කර සංසරණය කිරීමෙන්.

මෙරට ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍යවලට හරවත් දේශපාලන විග‍්‍රහයන් ලියන අතර බ්ලොග් ලියන පුරවැසි මාධ්‍යකරුවන් අතර ද පෙරමුණේ සිටින අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ මීට දින කිහිපයකට පෙර කීවේ මෙයයි.

“විපක්ෂය වෙනුවෙන් හා ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් ජනමත නිර්මානය කිරීම වෙනුවට ජනමාධ්‍ය විසින් නිර්මානය කරමින් තිබෙන්නේ ඒ පැත්තෙන් මේ පැත්තට, මේ පැත්තෙන් ඒ පැත්තට පනින දේශපාලකයන් පිළිබඳ කටකතා නිර්මානය කිරීමයි. මේ කටකතාවල උපත දකින්නට ලැබෙන්නේ ඕපාදූප වෙබ් අඩවිවලයි. එහෙත්, ඒවා ක්ෂණයකින් අන්තර්ජාලය පරිහරණය නො කරන ජනතාව වෙත ද ගමන් කරන ආකාරය විසින් පෙන්නුම් කරන කාරණයක් තිබේ. ඒ කුමක්ද?…මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදී අන්තර්ජාලය හා සමාජ වෙබ් අඩවි විසින් කරනු ලබන බලපෑම 2010 අවුරුද්දට සමාන වන්නේ නැත. ගත වූ පස් වසර තුළ රටේ සිදු වී තිබෙන අන්තර්ජාල විනිවිදීම තුළ සමාජ මනස හැසිරවෙන ආකාරයේ දැවැන්ත විපර්යාසයක් වී තිබේ.” (http://ravaya.lk/?p=5169)

මේ අදහසට මා මුළුමනින්ම එකඟයි. පිලූණු වූ සංඛ්‍යා ලේඛන මත පදනම් වූ හණමිටි අදහස් කර පින්නා ගත් අපේ බොහෝ සරසවි ඇදුරන්ට හා වෙනත් මාධ්‍ය පර්යේෂකයන්ට ගෝචර නොවන යථාර්ථයක් අජිත් හසු කර ගෙන තිබෙනවා.

2015 ජනාධිපතිවරණය මෙරට මැතිවරණ ඉතිහාසයේ සමාජ මාධ්‍ය ලකුණ හොඳහැටි සනිටුහන් කරන අවස්ථාව වේද? එය දැන්ම හරිහැටි කිව නොහැකි වුවත් ප‍්‍රධාන දෙපිළම නව මාධ්‍ය හරහා ඡුන්දදායකයන්ට සමීප වීමට සැළකිය යුතු තරම් අවධානයක් යොමු කරන බව නම් පෙනෙනවා.

සිංගප්පූරුව කේන්‍ද්‍ර කර ගත් කොන්රඞ් ඇඩිනෝවර් පදනමේ ආසියා කලාපීය කාර්යාලය (Konrad Adenauer Stiftung’s Media Programme Asia) සමාජ මාධ්‍ය හා ආසියාවේ මැතිවරණ ගැන පර්යේෂණාත්මක ග‍්‍රන්ථයක් 2013 නොවැම්බරයේ නිකුත් කළා. Social Media and Elections in Asia-Pacific – The Growing Power of the Youth Vote නම් වූ එහි අපේ කලාපයේ රටවල් 11ක් ගැන එම රටවල නිවැසි පර්යේෂකයන් විසින් ලියන ලද පරිච්ෙඡ්ද එහි ඇතුළත්.

මේ හැම පරිච්ෙඡ්දයක්ම විපරම් කරන්නේ වෙබ්ගත සමාජ මාධ්‍ය වඩාත් ප‍්‍රචලිත වීමත් සමග විශේෂයෙන් තරුණ පරපුර දේශපාලන ක‍්‍රියාදාමයට හා මැතිවරණවලට එම මාධ්‍යය යොදා ගන්නේ කෙලෙස ද යන්නයි. සමස්ත ග‍්‍රන්ථයම නොමිළේ මේ වෙබ් අඩවිය හරහා කියවිය හැකියි. http://www.kas.de/medien-asien/en/publications/35939/

එම පොතට පෙරවදනක් ලියමින් සම කතුවරුන් වූ ඇලිස්ටෙයා කාර්තෝ සහ සයිමන් වින්කල්මාන් මෙසේ කියනවා. “නව සන්නිවේදන තාක්‍ෂණයන් සමාජගත වීමත් සමග ලොව ඇතැම් රටවල අරාබි වසන්තය නමින් දැන් පොදුවේ හඳුන්වන ජන උද්ඝෝෂණ සිදු වුවත් එබන්දක් ආසියාවේ අප දුටුවේ නැහැ. එසේ අන්තයකට නොගියත්, ආසියාවේ බොහෝ රටවල තත්කාලීන දේශපාලන ප‍්‍රවාහයන්ට සෙමෙන් නමුත් වැදගත් බලපෑමක් කරන්නත්, විශේෂයෙන් මැතිවරණ අවස්ථාවලදී එයට තරුණ ඡන්දදායක සහභාගීත්වය පුළුල් කරන්නත් සමාජමාධ්‍යවල ව්‍යාප්තිය උපකාර වන බව පැහැදිලියි. මෙය අරාබි වසන්තයන් මෙන් විප්ලවකාරී වනවා වෙනුවට වඩාත් සියුම් හා ගැඹුරු අන්දමින් ආසියානු සමාජයන්හි දේශපාලන කටයුතුවල ක‍්‍රමීය වෙනසක් ඇති කිරීමට මුල පුරා තිබෙනවා. සමහරුන් තවම හරිහැටි තේරුම් ගෙන නැති වුවත් මේ වෙනස්කම් දිගු කාලීන සමාජ පරිනාමයක මුල් අවස්ථාවයි.”

මේ පොතට ශ‍්‍රී ලංකාව ගැන පරිච්ෙඡ්දයක් ලිවීමේ ඇරැයුම ලැබුණු විට මා එයට මගේ මිතුරු චානුක වත්තේගම ද හවුල් කර ගත්තා. අප ආයතනගත පර්යේෂකයන් නොවුවත් නව මාධ්‍ය හා ලක් සමාජය ගැන 1990 දශකය මුල සිටම විමසිල්ලෙන් සිටින හා නිතර ඒ ගැන විග‍්‍රහයන් කරන අප දෙදෙනා සමාජ මාධ්‍යවල මෙරට භූමිකාව අධ්‍යයනය කරන්නේ විවෘත මනසකින්.

සමාජ මාධ්‍යවල නැගී ඒම මෑත කාලීන ප‍්‍රවණතාවක් නිසා අප විග‍්‍රහයට තෝරා ගත්තේ 2011 ඔක්තෝබරයේ පැවති පළාත් පාලන මැතිවරණයේ කොළඹ නගර සභා මැතිවරණයයි. (පර්යේෂණාත්මකව එසේ එක් පැහැදිලි උදාහරණයක් තෝරා ගැනීම අවශ්‍යයි.)

කොළඹ නාගරික ප‍්‍රදේශයේ එවකට සිටි ලියාපදිංචි ඡන්ද දායක සංඛ්‍යාව 393,085යි. මෙරට වාණිජ අගනගරය ලෙස කොළඹට තවමත් ප‍්‍රබල භූමිකාවක් සතුව ඇති බැවින් එහි නගර සභා මැතිවරණය දේශීය හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් අවධානයට ලක් වූවා.

රටේ පාලක එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය නියෝජනය කරමින් මිලින්ද මොරගොඩ නගරාධිපති අපේක්ෂක වූ අතර එක්සත් ජාතික පක්ෂය වෙනුවෙන් ඒ ජේ එම් මුසම්මිල් මැතිවරණ කටයුතු කළා.

මේ දෙපිරිසම වෙබ් අඩවි, ෆේස්බුක් ගිනුම් හා ට්විටර් ගිනුම් මේ සඳහාම අරඹා භාවිතා කළා. මොරගොඩ වෙනුවෙන් මෙරට කැපී පෙනෙන බ්ලොග්කරුවකු වන ඉන්ද්‍රජිත් (ඉන්දි) සමරජීව මාධ්‍ය කළමණාකරු වීම හරහා නව මාධ්‍ය භාවිතයේ මින් පෙර මෙරට කිසිදු මැතිවරණයකදී නොකළ තරම් ඉදිරි පියවර තබනු ලැබුවා.

දෙපාර්ශවයේම නව මාධ්‍ය භාවිතය අප විචාරය කළ අතර පක්‍ෂ දේශපාලනයට සෘජුව සම්බන්ධ නොවූ එහෙත් යහපාලනය හා ප‍්‍රතිපත්තිමය දේශපාලනය ගැන උනන්දු වන ලාංකිකයන් පිරිසක් ද මැතිවරණයට පෙර සති කිහිපය තුළ සමාජ මාධ්‍ය හරහා මේ කැම්පේන් දෙක සමග පොදු අවකාශයේ සන්නිවේදනය කළ සැටි අපේ අධ්‍යයනයේ විශේෂ අවධානයට ලක් කළා.

සමාජ මාධ්‍යවල සුවිශේෂී ගුණයක් නම් අරමුදල් හෝ පිරිස් බලය හෝ සංවිධාන ශක්තිය හෝ නැති එහෙත් කැපවීම හා කාලය තිබෙන තනි පුද්ගලයන්ට ද දේශපාලන පක්‍ෂ හා චරිත සෘජුව විචාරයට ලක් කළ හැකි වීමයි. බඩගෝස්තරවාදී හා අශීලාචාර දේශපාලනය නිසා කලකිරීමෙන් සමස්ත දේශපාලන ක්‍ෂෙත‍්‍රයෙන් ඈත් වී සිටින තරුණ තරුණියන් අතරින් ටික දෙනකු හෝ මෙසේ නව මාධ්‍ය හරහා යළි සක‍්‍රීය වීම හිතකර ප‍්‍රවණතාවක් ලෙස චානුක හා මා දකිනවා.

මෙරට මැතිවරණ කැම්පේන්වල සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය සිදු වන්නේ දේශපාලන රැළි, ගෙයින් ගෙට යාම, ප‍්‍රචාරක පත‍්‍රිකා බෙදීම, මුදල් ගෙවා මාධ්‍ය හරහා දැන්වීම පළ කිරීම ආදියට සමාන්තරවයි. මේ නිසා සමාජ මාධ්‍ය නිසාම මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයක වෙනසක් සිදු වේ යයි එක එල්ලේ කීම අපහසුයි.

අවසාන විනිශ්චයේදී 2011 කොළඹ නගර සභා මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලයට සමාජ මාධ්‍ය කෙතරම් දායක වූවා ද යන්න පැහැදිලි නැහැ. එසේම එයට වැඩි බරක් තබා කැම්පේන් කළ මොරගොඩ පාර්ශවය පරාජයට පත් වූවා. එම පරාජයට දායක වූ වෙනත් හේතු තිබුණා.

අපේ විග‍්‍රහය අවසානයේදී අප කීවේ මෙයයි. “දේශපාලන පක්‍ෂ කේන්‍ද්‍රීය වූ කැම්පේන්වලට පමණක් සීමා නොවී ඩිජිටල් තාක්‍ෂණය හසුරු වන පුරවැසියන් පිරිසක් ද මැතිවරණ සන්නිවේදන අවකාශයට පිවිසීම හා ඔවුන් වෘත්තීය දේශපාලකයන් හැමගෙන් ප‍්‍රසිද්ධියේ ප‍්‍රශ්න කිරීම මේ නගර සභා මැතිවරණයේ කැපී පෙනුණා. මේ ප‍්‍රවණතාව ඉදිරියට ජාතික මට්ටමේ මැතිවරණවලදීත් දිගටම සිදු වේද යන්න අප සමීපව නිරික්‍ෂණය කළ යුතුයි.” (http://goo.gl/a8ByOs)

සයිබර් අවකාශයේ වෙනස්වීම් සිදු වන්නේ අධිවේගී ලෙසින්. මේ නිසා කොළඹ නගර සභා මැතිවරණයෙන් පසු ගෙවී ගිය තෙවසර තුළ මෙරට ඉන්ටර්නෙට් පුළුල්වී තිබෙනවා. මේ නිසා 2015 ජනාධිපතිවරණයේදී මීට පෙර පැවති ජාතික මට්ටමේ මැතිවරණවලට (2010 ජනාධිපතිවරණය හා 2010 මහ මැතිවරණයට) වඩා නව මාධ්‍ය සාධකය අදාල වනු ඇති බව පැහැදිලියි.

එය අවසන් ප‍්‍රතිඵලවලට තීරණාත්මක බලපෑමක් එල්ල කිරිම ගැන කල් තබා කිව නොහැකි වුවත්, දේශපාලන සංවාද හා යහපාලන විවාදය වඩාත් සමාජගත කිරිමට මේ මාධ්‍යවලින් ද වැඩි දායකත්වයක් මෙවර සැපයෙන බව නම් දැනටම පැහැදිලියි.

ගෙවී යන 2014 වසර තුළ අපේ කලාපයේ (ජනගහනය අතින්) විශාලතම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී රාජ්‍ය දෙක දැවැන්ත මැතිවරණ අත්දැකීම් ලැබුවා. එනම් ඉන්දීය මහ මැතිවරණය හා ඉන්දුනීසියානු ජනාධිපතිවරණයයි. මේ දෙකෙහිදී නව මාධ්‍ය හා ඩිජිටල් තාක්‍ෂණය යොදා ගැනුනු ආකාරය විපරම් කිරිම වටිනවා.

ඉන්දියාවේ ඉන්ටර්නෙට් භාවිත කරන ජන සංඛ්‍යාව මිලියන් 243ක් පමණ වනවා. එය ජනගහනයෙ ප‍්‍රතිශතයක් ලෙස 19.2%‍ වුවත් එරට සමාජයට ප‍්‍රබල බලපෑමක් කිරීමට හැකි වී තිබෙනවා. මෙයට හේතුව හුදෙක් ජංගම දුරකථන හරහා ඉන්ටර්නෙට් ප‍්‍රවේශය ප‍්‍රචලිත වීම පමණක් නොවෙයි. එරට ජන සංයුතියට අනුව ජනගහනයේ මධ්‍යන්‍ය අගය අවුරුදු 26යි. ඒ කියන්නේ සමස්ත ඉන්දීය ජනගහනය වන මිලියන් 1,267න් බාගයක්ම (මිලියන් 634ක්) වයස 26 හෝ ඊට අඩුයි. මෙතරම් විශාල ළමා හා තරුණ ජනගහනක් මේ වන විට ලොව වෙන කිසිදු රටක නැහැ. (චීනයේ ජනගහනයේ මධ්‍යන්‍ය අගය අවුරුදු 35.2යි.)

2014 අපේ‍්‍රල්-මැයි කාලයේ සති කිහිපයක් පුරා අදියර ගණනාවකින් පැවැත් වූ ඉන්දියානු මහ මැතිවරණය ලෝකයේ වැඩිම ජන සංඛ්‍යාවක් සහභාගී වූ විශාලතම මැතිවරණයයි.

මෙවර ඡන්ද වරම හිමි ලියාපදිංචි ඡන්ද දායක සංඛ්‍යාව මිලියන 814.5ක් වුණා. ඡන්දය දීමේ අවම වයස 18 පසු කළ මිලියන් 150ක් පමණ තරුණ තරුණියෝ ද ඒ අතර සිටියා. කොතැනක සිටියත් මේ අයගෙන් බහුතරයක් දෙනා අඩු තරමින් ජංගම දුරකථනයක් හිමි, බොහෝ විට වෙබ්ගත සමාජ මාධ්‍යවලට සම්බන්ධ වූවන්.

ජයග‍්‍රාහක BJP පක්‍ෂයේ මාධ්‍ය උපදේශකයකු වූ විකාස් පාණ්ඬේ කියන්නේ එරට නාගරික ප‍්‍රදේශවලින් ඔබ්බට ගොස් අර්ධ නාගරික හා සමහර විට ග‍්‍රාමීය ප‍්‍රදේශවල පවා ඡන්ද දායකයන්ට සමීප වීමට සමාජ මාධ්‍ය තමන්ට උපකාර වූ බවයි. එහිදී හැම කෙනෙකුටම ඉන්ටර්නෙට් සබඳතාවක් තිබීම කිසිසේත් අවශ්‍ය නොවූ අතර සිය ගණනක් සිටින ප‍්‍රජාවක එක් අයෙකුට (බොහෝ විට ජංගම දුරකථන නිසා) එම හැකියාව තිබීම හරහා බොහෝ තොරතුරු හා අදහස් ඔවුන් සියල්ල වෙත ගලා ගිය බව ඔහු කියනවා.

නිල මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵලවලට අනුව භාරතීය ජනතා පක්‍ෂය (BJP) ලැබූ සමස්ත ඡන්ද සංඛ්‍යාව 171,660,230යි (31.34%). දස වසක් බලයේ සිටි කොංග‍්‍රස් පක්‍ෂය ඡන්ද 106,935,942යි (19.52%). මෑතදී පිහිටුවා ගත් ආම් ආද්මි හෙවත් පොදු මිනිසාගේ පක්‍ෂය (AAP) රට පුරාම ලැබුවේ ඡුන්ද 11,325,625යි. එනම් 2%ක් පමණ.

සමාජ මාධ්‍යවල ජනප‍්‍රිය බව (අනුගාමික සංඛ්‍යාව වැඩි වීම) කෙනෙකු ලබන ඡන්දවලට සෘජුව නොවූවත් අනියම් ලෙසින් ඉඟියක් ලද හැකි යයි සමහර ඉන්දීය මාධ්‍ය පර්යේෂකයෝ කියනවා. 2014 අපේ‍්‍රල් 19 – මැයි 18 කාලය තුළ සමාජ මාධ්‍ය තුළ ප‍්‍රධාන පෙළේ දේශපාලන පක්‍ෂ හා අපේක්‍ෂකයන් වටා සිදු වූ අන්තර්ක‍්‍රියා හා ඩිජිටල් සංවාද සංඛ්‍යාව ඔවුන් සමීපව අධ්‍යයනය කොට තිබෙනවා.

මැතිවරණයට සති ගණනකට පෙර කාලය පුරා සමාජ මාධ්‍ය ප‍්‍රවණතා අතින් AAP පක්‍ෂය ඉදිරියෙන් සිටියා. ඔවුන්ට තොරතුරු තාක්‍ෂණ හැකියාව ඇති දෙස් විදෙස් ඉන්දියානුවන් රැසකගේ ස්වේච්ඡා සහාය ලැබුණා. ලෝකයේ ලොකුම පරිගණක හා වෙබ් සමාගම්වල වෘත්තීය අත්දැකීම් ඇති මොවුන් සයිබර් අවකාශයේ චිත්තාකර්ෂනීය කැම්පේන් එකක් සාර්ථකව ගෙන ගියා.

ඉන්දියාවේ පැරණිතම හා නිදහසින් පසු වැඩිම කාලයක් රට පාලනය කළ කොංග‍්‍රස් පක්‍ෂය සමාජ මාධ්‍ය එතරම් ගණන් නොගත් බවත්, ඔවුන් එය භාවිත කිරිම තීව‍්‍ර කළේ අවසාන සති කිහිපයේ පමණක් බවත් නායර් කියනවා. සමාජ මාධ්‍ය තුළ මැතිවරණ කාලයට පමණක් සක‍්‍රීය වීම කොහෙත්ම සෑහෙන්නේ නැහැ. මේ නිසා සම්පත් හා පිරිස් බලය කෙතරම් තිබුණත් කොංග‍්‍රස් පක්‍ෂයේ වෙබ් හා සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය අතිශයින් අසාර්ථක වුවා.

එහිදී වඩා වැදගත් වන්නේ හුදෙක් අනුගාමික සංඛ්‍යාව වැඩි වීම නොව සිදුවන සංවාද හා අන්තර්ක‍්‍රියා (social media interactions) සංඛ්‍යාව බව දැන් පිළිගැනෙනවා. මේ කාලය තුල මෝදි වටා සිදු වු සමාජ මාධ්‍ය සංවාද ගණන ලක්‍ෂ 15ක් වූ අතර AAP පක්‍ෂ නායක අර්වින්ද් කෙජ්රිවාල් වටා සංවාද ලක්‍ෂයක් පමණ ද කොංග‍්‍රස්හි ප‍්‍රකට නායකයකු වන දිග්විජය සිං වටා සංවාද 19,500ක් පමණ ද සිදු වුණා.

AAP පක්‍ෂයේ සයිබර් සංවාද ක‍්‍රමෝපායන් මුල් සති කිහිපයේ හොඳින් අධ්‍යයනය කළ BJP ඡන්ද ව්‍යාපාර හසුරුවන්නෝ ඒවායෙන් වඩාත්ම සාර්ථක ක‍්‍රම තම පක්‍ෂයේ හා අගමැති අපේක්‍ෂකයාගේ සයිබර් ප‍්‍රතිරූපය ප‍්‍රවර්ධනය කරන්නට අවසන් සති කිහිපය තුළ යොදා ගත්තා. මෙසේ සාර්ථක උපක‍්‍රම අනුකරණය කිරීම නීති විරෝධී නැහැ.

මේ ගැන විග‍්‍රහ කරන ජෙමිනි 8 නම් දත්ත විශ්ලේෂණ සමාගමේ අධිපති ආචාර්ය රංජිත් නායර් කියන්නේ සමාජ මාධ්‍ය හරහා ඉන්දියානු ජන සමාජයට ආකර්ශනීය ලෙස සමීප වීමට AAP පාක්‍ෂිකයෝ කථා කළත් තමන් බලයට ආවොත් රටේ ආර්ථික හා සමාජයීය ප‍්‍රශ්න විසඳීමට කුමක් කරනවාද යන්න නිරවුල්ව කීමට ඔවුන් අසමත් වූ බවයි.

“ඡන්ද කාලයකට සාමාන්‍ය මිනිසුන් හුදෙක් බුද්ධිගෝචර විග‍්‍රහයන් පමණක් නොව තම බලාපොරොත්තු හා සිහින කුල්මත් කිරීමක් ද සොයනවා. BJP සමාජ මාධ්‍ය හරහා හා ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍ය හරහා මෙය ලබා දීමට ක‍්‍රියා කළා.’’

ඉන්දුනීසියානු අත්දැකීම ලබන සතියේ

Seekers & Builders of Our World: New SLAAS Book Profiles Inspiring Stories of 25 Scientists

Seekers and Builders of Our World Inspiring Stories of 25 Scientists - by Nalaka Gunawardene — Seekers and Builders of Our World Inspiring Stories of 25 Scientists – by Nalaka Gunawardene

A new book, being published by the Sri Lanka Association for the Advancement of Science (SLAAS) this month, traces life stories of 25 extraordinary men and women who excelled in various fields of science, technology and engineering.

Titled ‘Seekers and Builders of Our World: Inspiring Stories of 25 Scientists’, the 350-page book highlights the vital role of socially engaged scientists – those who unraveled mysteries of matter and life, tackled global problems like famine and disease, and shaped our modern world in different ways.

The book will be launched at the opening ceremony of SLAAS Annual Sessions at BMICH Colombo on 1 December 2014.

At the invitation of SLAAS, the book was authored by the award-winning science writer Nalaka Gunawardene. It was designed and illustrated by artist and cartoonist Dharshana Karunathilake.

The book was prepared under the guidance of an editorial committee comprising Prof Ramanee D Wijesekera, Prof Sagarika Ekanayake, Dr Manjula Vithanapathirana and Dr A M Mubarak. The book’s production cost was covered by a generous sponsorship from Holcim Lanka Limited.

“Publication of this book hopes to ignite an interest in young minds and engage the next generation of scientists early so that they can be a part of the knowledge base that we badly need to nurture in our country,” says Dr A M Mubarak, General President of SLAAS for 2014, in his foreword to the book.

Among those profiled in the book are biologists, chemists, engineers, mathematicians, physicists and information technology pioneers. Some of them made pioneering discoveries – such as antibiotics, radioactivity and relativity – while others were responsible for pushing the limits of knowledge, design and technology.

Particular focus has been given to childhood influences that inspired them to pursue scientific careers, as well as life challenges – including poverty, societal discrimination or disability — they overcame with hard work, resolve and imagination.

The 25 personalities (in alphabetical order) are: Norman Borlaug; Rachel Carson; Arthur C Clarke; Gamani Corea; Jacques-Yves Cousteau; Marie Curie; P E P Deraniyagala; Albert Einstein; Enrico Fermi; Steve Jobs; Robert Koch; A N S Kulasinghe; Wangari Maathai, Mario Molina; Linus Pauling; Qian Xuesen; C V Raman; Srinivasa Ramanujan; Wilhelm Röntgen; Abdus Salam; David Suzuki; Selman A Waksman; Ray Wijewardene; Edward O Wilson; and D J Wimalasurendra.

These names were chosen to inspire not only recent science graduates but also students in GCE Ordinary Level and Advanced Level classes and to promote a culture of research and spirit of inquiry.

“Engage Science, Enrich Society” has been the SLAAS theme for 2014. It sought to showcase the contribution science has made to human progress over the centuries. Through life stories of local and international scientists, the book reminds us that science is not an esoteric pursuit but very much a part of everyday life.

SLAAS is the premier organisation of professional scientists in Sri Lanka. Founded in 1944 and incorporated by Act of Parliament No 11 of 1966, it is a non-governmental and non-profit making voluntary organisation, with a vision to transform Sri Lanka to a “scientifically advanced nation”.

The book is being sold at a subsidised price of Rs 500. Limited copies will be available for sale from SLAAS office, “Vidya Mandiraya”, 120/10, Wijerama Road, Colombo 7, from December 5 onwards.

තරු අතරට ගිය දරුවා: ආතර් සී. ක්ලාක්ගේ ළමා කාලය පොතක් ලෙසින්

Tharu Atharata Giya Daruwa: Sinhala book on the childhood of Arthur C Clarke, by Nalaka Gunawardene (2014)

ලෝක පූජිත විද්‍යා ලේඛක හා අනාගතවේදී ශ‍්‍රීමත් ආතර් සී. ක්ලාක්ගේ ළමා කාලය ගැන හා අප‍්‍රකට හා රසවත් තොරතුරු රැසක් කැටි කර ගත් පොතක් මේ මාසයේ නිකුත් වෙයි.

‘තරු අතරට ගිය දරුවා’ නම් මේ පොත ලියා ඇත්තේ ක්ලාක්ගේ පර්යේෂණ සහායක ලෙස වසර 21ක් ක‍්‍රියා කළ විද්‍යා ලේඛක නාලක ගුණවර්ධනය.

1917 දෙසැම්බර් 16 වනදා එංගලන්තයේ ගම්බද ප‍්‍රදේශයක සාමාන්‍ය පවුලක උපන් ක්ලාක් ජීවිතයේ මුල් වසර 20 ගත කළේ ගමේ පාසලේ හා අසල නගරයේ පාසලේ ඉගෙනුම ලබමිනි. සිව්දරු පවුලක වැඩිමහලූ දරුවා වූ ඔහු කුඩා වියේදී පියා මිය ගිය නිසා පවුලේ ගොවිපල පවත්වා ගෙන යන්නට මවට උදවු වීමට ද ඔහුට සිදු විය.

පාසල් වැඩ හා පවුලේ වගකීම්වලට උර දෙන අතරම පොත් කියවීම, විද්‍යාත්මක අත්හදා බැලීම් හා සොබාදහම ගවේෂණයට ද ඔහු කෙසේ හෝ කාලය සොයා ගත් සැටිත්, අධිෂ්ඨානය හා උද්‍යොගය හරහා ජීවිතය ජය ගත් සැටිත් මේ පොතෙන් විස්තර කෙරෙයි.

ක්ලාක්ගේ පවුලේ අය මුණ ගැසී දැන ගත් තොරතුරු මෙන්ම ඔහුගේ උපන් ගමට ගිය චාරිකාවක තොරතුරු ද නාලක ගුණවර්ධන මේ පොත ලිවීමට පාදක කර ගෙන ඇත.

තම නිර්ප‍්‍රභූ ගැමි සම්භවය පිළිබඳව පසු කලෙක ක්ලාක් අවංකව කළ ආවර්ජනයන් ද සිංහල පාඨකයන් හමුවට එන්නේ මුල් වතාවටය.

ආතර් සී. ක්ලාක් භාරය සතු ඓතිහාසිකව වැදගත් පැරණි ඡායාරූප රාශියක් ද ඔවුන්ගේ අවසරයෙන් පොතෙහි අඩංගු කර තිබේ. පිටු 120ක මේ පොතේ පිටු සැළසුම හා නිමාව කාටුන් හා චිත‍්‍ර ශිල්පී දර්ශන කරුණාතිලක විසිනි.

‘ශ‍්‍රී ලංකාවට මහත් සේ ඇලූම කළ ආතර් සී. ක්ලාක් ගැන බොහෝ ලාංකිකයන් හරිහැටි තොරතුරු දන්නේ නැහැ. මේ පොතින් මා උත්සාහ කරන්නේ විශේෂයෙන් අද කාලයේ ළමුන්, දෙමවුපියන් හා ගුරුවරුන්ට ඔහුගේ ළමා කාලයෙන් ගත හැකි ආදර්ශ හුවා දැක්වීමටයි’’ නාලක ගුණවර්ධන කියයි.

සුරත ප‍්‍රකාශනයක් වන ‘‘තරු අතරට ගිය දරුවා’’ පොත කොළඹ ජාත්‍යන්තර පොත් ප‍්‍රදර්ශනයේදී විශේෂ වට්ටම් සහිතව ලබා ගත හැකිය.

ආතර් සී. ක්ලාක් සහ ශ‍්‍රී ලංකාව: නිවැරදි තොරතුරු මෙන්න!

December 2012: My latest book out on Dec 18: ‘ආතර් සී. ක්ලාක් චින්තන චාරිකා’

Moving Images Blog: 2012 Highlights

The WordPress.com stats helper monkeys prepared a 2012 annual report for this blog.

Here’s an excerpt:

About 55,000 tourists visit Liechtenstein every year. This blog was viewed about 230,000 times in 2012. If it were Liechtenstein, it would take about 4 years for that many people to see it. Your blog had more visits than a small country in Europe!

Click here to see the complete report.

Mind Journeys with Arthur C Clarke: New Sinhala book offers glimpses of a visionary

Arthur C Clarke Chintana Charika - Sinhala Book of essays and interviews by Nalaka Gunawardene (Wijesooriya Book Centre, Colombo, 2012) — Arthur C Clarke Chintana Charika – Sinhala Book of essays and interviews by Nalaka Gunawardene (Wijesooriya Book Centre, Colombo, 2012). Cover photos by Shahidul Alam, Drik

In a literary career spanning over six decades, Sir Arthur C Clarke (1917 – 2008) wrote 100 books and more than 1,000 short stories and essays. He was the first to propose geostationary communications satellites, and inspired the World Wide Web.

To mark his 95th birth anniversary which falls this month, science writer Nalaka Gunawardene is releasing a new Sinhala book offering a quick tour of Clarke’s imagination, analyses and extrapolations on the world’s current challenges and our choice of futures.

Titled ‘Arthur C Clarke Chintana Charika’ (Mind Journeys with Arthur C Clarke), the book is a collection of Nalaka’s articles, media columns and interviews based on the late author and visionary’s formidable intellectual output. Some have appeared in Lankan newspapers or magazines during the past 25 years, while others are coming out in print for the first time.

“These are not translations, and most are not even adaptations. Instead, I have distilled Sir Arthur’s ideas and imagination and presented them in simple Sinhala,” says Nalaka, who worked with Clarke for 21 years as research associate at his personal office in Colombo.

Indicative of Clarke’s diverse career and interests, the book is divided into five sections: highlights of his illustrious life; astronomy and space travel; information and communications technology; futuristic visions; and his long association with Sri Lanka.

“Sir Arthur cheered and promoted Sri Lanka for half a century – in both good times and bad. The section on Sri Lanka captures his visions and hopes for his adopted homeland: on how we may overcome the burdens of evolution and history to create a truly peaceful and prosperous island for all,” says Nalaka.

The book contains Clarke’s advice on rebuilding Sri Lanka after the 2004 tsunami, the story of the first Sinhala feature film in colour (Ran Muthu Duwa, 1962) that Clarke financed, and the text of his 90th birthday video, which eventually became his public farewell.

Other essays focus on Clarke’s cautious optimism for information society and the future of artificial intelligence, his hopes of developing clean energy sources to end humanity’s addiction to fossil fuels, and his advocacy of a world free of nuclear weapons.

Nalaka reiterates that the best way to celebrate the legacy of Arthur C Clarke is to adapt his ideas for a better world based on knowledge, ethics, compassion and imagination.

The 280-page book, published by Wijesooriya Grantha Kendraya (Wijesooriya Book Centre), will be launched at 3 pm on Tuesday, 18 December 2012 at the National Library Services and Documentation Board, 14, Independence Avenue, Colombo 7. The main speaker will be Prof Rohan Samarajiva, Chair and CEO of LIRNEasia. Copies will be sold on discount at the launch.