සයිබර් කැඩපත් පවුර: බ්ලොග් හරහා සයිබර් අවකාශයේ නිර්මාණ හා සංවාද රැසක්

Some say that blogging is in decline and claim that the days are numbered for this art of web-based writing and sharing of all kinds of content. But not (yet?) in Sri Lanka’s local languages of Sinhala and Tamil, where vibrant blogospheres exist, sustaining their own subcultures and dynamics.

In this article (in Sinhala) written in April 2017 and published in Desathiya magazine of November 2017, I I look around the Sinhala language blogosphere in Sri Lanka, and offer a few glimpses on how the myriad conversations are unfolding. In that process, I also try to demystify blogs — about which popular myths and misconceptions persist in Lankan society (some of them peddled by the mainstream media or uninformed mass media academics).

Sinhala language Blogging in Sri Lanka: An overview by Nalaka Gunawardene, Desathiya magazine, Nov 2017

නෙළුම්යාය සහෘද සමූහය සංවිධානය කළ හොඳම බ්ලොග් සඳහා සම්මාන පිරිනැමීමේ උළෙල තෙවන වරටත් 2017 මාර්තු 25 කොළඹදී පැවැත්වුණා. එහිදී මෙරට බ්ලොග් අවකාශය, පුරවැසි මාධ්‍යකරණය හා ඒ හරහා මතු වන අවස්ථා හා අභියෝග ගැන කතා කිරීමට මට ඇරැයුම් කොට තිබුණා.

2017 ඇරඹෙන විට මෙරට ජනගහනයෙන් 30%ක් පමණ දෙනා නිතිපතා ඉන්ටර්නෙට් භාවිත කළ බව රාජ්‍ය දත්ත තහවුරු කළා. එහෙත් එහි බලපෑම ඉන් ඔබ්බට විශාල ජන පිරිසකට විහිදෙනවා. වෙබ්ගත වන ගුරුවරුන්, මාධ්‍යවේදීන් හා සමාජ ක්‍රියාකාරිකයින් ලබන තොරතුරු ඔවුන් හරහා විශාල පිරිසකට සමාජගත වන නිසා.

මේ නිසා වෙබ් අවකාශයේ එක් සුවිශේෂී අන්තර්ගතයන් කොටසක් වන බ්ලොග් ගැන ටිකක් විමසා බැලීමට මෙය හොඳ අවස්ථාවක්.

බ්ලොග් යනු තම අදහස් හා මතවාදයන් සෘජුවම වෙබ්ගත කිරීමයි. බ්ලොග් (blog) ඉංග්‍රීසි වදන සෑදී තිබෙන්නේ වෙබ් ලොග්  (web log) යන වදන් දෙක එකතු වීමෙන්. සරල අරුත නම් වෙබ් අවකාශයේ ලියන සටහන් යන්නයි. මේ වචනය බිහි වුණේ 1997දී වුවත් බ්ලොග් ලෙස සැලකිය හැකි වෙබ් ලියවිලි 1994 පටන් පැවතුණා.

බ්ලොග්වලට වචන, රූප, වීඩියෝ හෝ හඬ හෝ මේවායේ මිශ්‍රනයක් යොදා ගත හැකියි. එහි සුවිශේෂත්වය එය කියැවීමෙන් පසු අදහසක් එක් කිරීමේ (කමෙන්ටුවක් දැමීමේ) හැකියාව ඕනැම වෙබ් පාඨකයකුට තිබීමයි. අන්තර්ක්‍රියාකාරී බවයි.

බ්ලොග් ලේඛනය පුරවැසි මාධ්‍යකරණයේ (Citizen Journalism) එක් පැතිකඩක්. පුරවැසි මාධ්‍යකරණය ගැන විවිධ අර්ථ දැක්වීම් හා විග‍්‍රහයන් තිබෙනවා. සරලතම විදියට කිවහොත් මාධ්‍ය ආයතනගතව, වැටුප් ලබමින් මාධ්‍යකරණයේ නියැලෙනවා වෙනුවට එම කාරිය ම නොමිලයේ, පොදු අවකාශයේ උද්යෝගයෙන් කරන අය පුරවැසි මාධ්‍යවේදීන්.

අපේ උරුමයේ කොටසක්

Nelum-Yaya logo

නව සන්නිවේදන තාක්‍ෂණ මෙවලම් ප‍්‍රචලිත හා ලාබදායක වීම නිසා රටේ හා ලෝකයේ තමන් අවට සිදු වන දේ ලිඛිතව හා රූප හරහා හසු කර ගනිමින් ‘සාක්‍ෂි දැරීමේ’ (bearing witness) හැකියාව අද බොහෝ දෙනකුට ලැබී තිබෙනවා. කැමරාවක් සහිත ජංගම දුරකථනයක් (smartphone) මෙයට සෑහෙනවා.

මේ හැකියාව ලැබී තවමත් දශක දෙකක්වත් ගත වී නැහැ. ඓතිහාසිකව මෙසේ සාක්‍ෂි දැරීමේ හා වාර්තා කිරීමේ හැකියාව තිබුණේ ආයතනගත මාධ්‍යවේදීන්ට පමණයි. ඒ සීමිත බලය හරහා ඔවුන්ට යම් ප‍්‍රතාපවත් බවක් හා අධිපති බවක් ද ආරෝපණය වූවා.

පුරවැසි මාධ්‍යකරුවන්ගේ ආගමනය හරහා ඒ යථාර්ථය උඩුකුරු වනවා. අධිපති මාධ්‍යවේදයේ සමහරුන් තමන්ගේ සමාජ තත්ත්වය දියාරු වීම හා නැතිවීම ගැන කැමැති නැහැ. ඔවුන් බ්ලොග් රචකයන් හෙළා දකින්නේ එනිසායි.

පුරවැසි මාධ්‍යකරණයේ එක් මූලික ලක්‍ෂණයක් වන්නේ කිසිදු අවසරයක්, පාලනයක් නැතිව කෙලින් ම අදහස් දැක්වීම. අප අද කාලේ එය ඉන්ටර්නෙට් හරහා කරන සන්නිවේදනයක් ලෙස හඳුනා ගත්ත ද එයට සංකල්පමය වශයෙන් දිගු ඉතිහාසයක් තිබෙනවා.

සීගිරියේ කැටපත් පවුරේ කුරුටු ගී/ලිපි ලිව්වේ අවසර ලබා ගෙන නොවෙයි. සීගිරි බිතු සිතුවම්වල සිටින අප්සරාවන් ගැන සියවස් ගණනක් පුරා එහි ගිය ඇතැම් දෙනා තමන්ගේ අදහස් හා හැගීම් එහි ලියා තිබෙනවා. සීගිරි කුරුටු ගී/ලිපි ලියූ හැම අයකු ම මීට සියවස් ගණනකට පෙර මෙරට විසූ පුරවැසි මාධ්‍යවේදීන්!

කාශ්‍යප රජු විසින් සීගිරිය රාජධානිය කර ගනු ලැබුවේ ක්‍රිස්තු වර්ෂ 5 වන සියවසේදී. දැනට දන්නා පැරණි ම සීගිරි කුරුටු ගී 6 හා 7 වන සියවස්වලට අයත්. බහුතරයක් කුරුටු ගී 8, 9 හා 10 වන සියවස්වල ලියා ඇතැයි ද සුඵ සංඛ්‍යාවක් 11 සිට 13 වන සියවස් අතර කාලයේ ලියැවී ඇතැයි ද පුරා විද්‍යාඥයන් කියනවා.

සීගිරි කුරුටු ගී අසාමාන්‍යයි. කිසිවකුගේ අවසරයක්, අධීක්‍ෂණයක් හෝ අනුදැනුමක් නැතිව නිදහසේ අදහස් පළකොට තිබෙනවා. ඒ සඳහා ලියූ අයගේ තරාතිරම, උගත්කම බලපා නැහැ. (අකුරු ලිවීමේ/කෙටීමේ හැකියාව සීමාකාරී සාධකය වූ බව සැබෑවක්.)

සීගිරි කුරුටු ගී/ලිපි ලියූ අපේ ආදිතමයෝ පුරෝගාමී පුරවැසි මාධ්‍යවේදීන් ලෙස සැළකිය හැකිදැයි සන්නිවේදන විශෙෂඥ මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීවගෙන් මා විමසුවා. ඔහු එයට එකඟ වුණා. හේතුව ඔවුන්ට ඉහළින් තීරණ ගන්නා කිසිදු කතුවරයකු හෝ අවසර දෙන්නකු නොසිටි නිසා.

Sigiriya Graffiti image courtesy – Kassapa’s Homage to Beauty by Siri Gunasinghe

නූතන පුරවැසි මාධ්‍යකරුවෝ

අද අප දන්නා ආකාරයෙන් වෙබ් අවකාශය (World Wide Web) නිපදවනු ලැබුවේ 1989දී. 1990 දශකය තුළ එය සෙමින් ලෝකය පුරා ව්‍යාප්ත වුණා. මුල් යුගයේ වෙබ් අඩවියක් නිර්මාණය කරන්නට, සංශෝධනය හෝ යාවත්කාලීන කරන්නට පරිගණක ශිල්ප දැනුම ඉහළට දැන සිටීම  ඕනෑ වුණා.

මේ තත්ත්වය වෙනස් වූයේ 1990 දශකය අගදී. බ්ලොග් ලිවීමට පරිගණක භාෂා දැනුම ඕනැ නැහැ. සාමාන්‍යයෙන් පරිගණකයක් හසුරුවන්නට හා යම් බසකින් ටයිප් කරන්නට දැන සිටීම ප්‍රමාණවත්. මේ සඳහා නොමිලේ වෙබ් ඉඩ ලබා දෙන සයිබර් වේදිකා බිහි වුණා (Blogger 1999; WordPress 2003).

අද බොහෝ පුවත්පත්වල අන්තර්ගතයට වඩා සාරගර්භ, සන්වාදශීලී අන්තර්ගතයන් බ්ලොග් අවකාශයේ හමු වන බව දිගු කාලීන නිරීක්ෂන මත මගේ වැටහීමයි.

බ්ලොග්කරණය හිතෙන හා ඉඩපාසු තිබෙන වෙලාවට ස්වේච්ඡාවෙන් කරන කාරියක්. එසේම බොහෝ විට බ්ලොග් රචකයන් ප්‍රසිද්ධිය සොයා නොයන, සමහරවිට ආරූඪ නම්වලින් ලියන අය නිසා මේ ක්ෂේත්‍රයේ කවුරුන් කුමක් කෙසේ කරනවාද යන්න හරිහැටි තක්සේරු කිරීම ලෙහෙසි නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාවේ මේ වන විට බ්ලොග් ලේඛකයන් කීදෙනකු සිටිනවාද යන්න හරිහැටි පැහැදිලි නැහැ. නෙළුම්යාය සංවිධායකයන්ගේ අනුමානය නිතිපතා සක්‍රිය සිංහල බ්ලොග් රචකයන් 400ක් පමණ සිටින බවයි. මගේ වැටහීමට අනුව නම් මෙරට භාවිත වන තිබසින් එකක් යොදා ගනිමින් බ්ලොග් පවත්වාගෙන යන දහසකට වැඩි දෙනකු සිටින බවයි.

මේ සමහරුන් සංඛ්‍යාත්මකව කුඩා පාඨක පිරිසක් ආකර්ෂණය කර ගන්නා අතර කැපී පෙනෙන බ්ලොග් අඩවිවලට දිනකට දහස් ගණනක් පාඨකයන් පැමිණෙනවා. අඩුවෙන් විකිණෙන දිනපතා පත්තරවලට වඩා පාඨක පිරිසක් නිතිපතා කියවන ජනප්‍රිය බ්ලොග් ලේඛකයන් කීප දෙනකු දැන් සිටිනවා. එවැනි බ්ලොග් රචනා සමහරකට දුසිම් ගණන් ප්‍රතිචාර ලැබෙන අතර බොහෝ විට මුල් රචනයට වඩා දිගු පාඨක සංවාද හා විසංවාද දිග හැරෙනවා.

පුරවැසි මාධ්‍යවේදීන් ආධුනිකයන් ද? සමහර ආයතනගත මාධ්‍යවේදීන් තමන් වෘත්තිකයන් බවත්, එතැනට පැමිණීමට පුහුණුවක් හා අභ්‍යාසයක් කලක් ප‍්‍රගුණ කළ බවත් කියමින් පුරවැසි මාධ්‍යවේදීන් හෑල්ලූ කරන්නට තැත් කරනවා. එහෙත් අද වන විට මේ ආධුනික/වෘත්තික බෙදුම බොඳ වී ගිහින්.

2016 හොඳම දේශපාලය බ්ලොග් ලිපිය ලියූ තරිඳු උඩුවරගෙදර, නාලක ගුණවර්ධන අතින් සම්මානය ලබා ගනී

 බ්ලොග් අවකාශයේ විචිත්‍රත්වය

 බ්ලොග් ලේඛකයන් විවිධ සමාජ, අධ්‍යාපනික හා වෘත්තීය පසුබිම්වලින් මතුවනවා. ඔවුන් අතර විවිධත්වය ඉහළයි. පාසල් හා සරසවි සිසුන්, ගුරුවරුන්,  රාජ්‍ය පරිපාලන නිලධාරීන්, වෛද්‍යවරුන්, නීතිවේදීන් හා විශ්‍රාමිකන් ඒ අතර සිටිනවා. ඇතැම් වෘත්තීය මාධ්‍යවේදීන් ද තමන්ට නිල වශයෙන් කීමට නොහැකි දේ පවසන්නට බ්ලොග් කරනවා. මා 2007දී බ්ලොග් ලිවීම  ඇරඹුවේ එම අරමුණින්.

බහුතරයක් අපේ බ්ලොග් ලේඛකයන් ලියන්නේ තම සැබෑ නමින්. එහෙත් ආරූඪ නමින් ලියන අයද සිටිනවා. එයට හේතු තිබෙනවා (උදා: රාජ්‍ය සේවකයන්ට හා තවත් සමහර වෘත්තිකයන්ට රැකියාවෙන් පනවා ඇති සීමා නිසා).

ආරූඪ නමින් ලිවීම ඕනැම ලේඛකයකුට ඇති අයිතියක්. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ හා ඩී බී ධනපාල වැනි දැවැන්තයොත් එසේ කර තිබෙනවා.

නමුත් වෙබ්ගතව අදහස් පළ කරන අයටද රටේ නීති අදාලයි. සාවද්‍ය හා ද්වේශසහගතව යමක් ලිව්වොත් අපහාස නීතිය යටතේ සිවිල් නඩුවක් පැවරිය හැකියි. ආරූඪනම්වලට මුවා වී අභූත චෝදනා හෝ බොරු පතුරවන්නට බැහැ.

බ්ලොග් අවකාශයේ ඉතා හරබර තොරතුරු හා සංවාද රැසක් නිරතුරුව දිග හැරෙනවා. කාලීන සමාජ, ආර්ථික හා දේශපාලනික මාතෘකා ගැන නව මානයන්ගෙන්, නිදහස් හා හරවත් අදහස් රැසක් පළ කැරෙනවා. එයට අමතරව ගද්‍ය හා පද්‍ය ක්ෂේත්‍ර දෙකෙහිම නව නිර්මාණ ලියැවෙනවා. බොහෝ බ්ලොග් වචනවලට සීමා වුවත් සමහරක් බ්ලොග්වල මුල තැන ලැබෙන්නේ ඡායාරූප, කාටූන්, මල්ටිමීඩියා (බහුමාධ්‍ය) නිර්මාණවලටයි.

බ්ලොග් ලේඛකයන් ලියන්නේ ආත්ම තෘප්තියට. එහෙත් ස්වේච්ඡාවෙන් බ්ලොග්කරණ‍යේ නියැලෙන්නන් ගැන සමාජයේ ඇතැම් දුර්මත තිබෙනවා. රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවලින් මුදල් ආධාර බලාපොරොත්තුවෙන් හෝ වාණිජ පරමාර්ථ ඉටු කර ගැනීමේ අරමුණින් යුතුව බ්ලොග්කරණයේ නියැලෙන බවට ඇතැම් පිරිස් විසින් චෝදනා නැගුව ද එම චෝදනාවලට කිසිදු පදනමක් නැහැ.

මෙවර නෙළුම්යාය සම්මාන දිනූ ලේඛකයන් පරාසය දෙස බැලූ විට බ්ලොග් අවකාශයේ විචිත්‍රත්වය පෙනනවා. හොඳම බ්ලොග් රචකයා සඳහා ප්‍රථම ස්ථානය දිනා ගත්තේ නිදහස් සිතුවිලි බ්ලොග් අඩවියේ රවී වීරසිංහ සහ රන්දිකා රණවීර ප්‍රනාන්දුයි. රැකියාවට විදෙස්ගතව සිටින රවි වැනි බ්ලොග් ලේඛකයන් රැසක් සිටිනවා.

දෙවන ස්ථානය දිනූ “සොඳුරු සිත” බ්ලොගය ලියන්නේ මාතර රජයේ පාසලක උද්‍යෝගිමත් විද්‍යා ගුරුවරියක් වන වත්සලා. පන්තිකාමරයේ, පාසලේ හා ගමේ සිදුවීම් සංවේදී හා චමත්කාර ලෙසින් හසු කර ගන්න ඇය සමත්.

තෙවන ස්ථානය දිනූ “ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හල” බ්ලොගය ලියන ඉකොනොමැට්ටා, දත්ත හා කරුණු මනා ලෙස භාවිත කරමින් බොහෝ තත්කලීන දේ විග්‍රහ කරන්නෙක්. නව දැනුම උකහා ගෙන රසවත්ව බෙදා ගන්නෙක්.

හතරවන ස්ථානය දිනූ “Transylvania” ද්විභාෂික බ්ලොගය ලියන කැනඩාවේ නිවැසි වෛද්‍ය රුවන් එම්. ජයතුංග, මනෝචිකිත්සාව පිළිමඳ විශේෂඥයෙක්. මෙරට ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍යයේ චරිත හා දේශපාලන චරිත මනෝවිශ්ලේෂන කෝණයෙන් විද්වත්ව විග්‍රහ කරන්නට සමතෙක්.

බ්ලොග් සම්මාන දිනූ ලේඛකයන් අතර උතුරේ රජයේ රෝහල්වල යුද්ධ කාලයේත් ඉන් පසුවත් සේවය කළ වෛද්‍ය බෝධිනී සමරතුංග ද වනවා. “අනිත් කොන” බ්ලොගය හරහා බෙදා ගැනෙන ඇගේ අත්දැකීම් අනුවේදනීයයි. ඇගේ දැක්ම මානව හිතවාදීයි.

2016 වසරේ හොඳම ඉංග්‍රීසි බ්ලොගය සඳහා සම්මාන දිනූ සුභා විජේසිරිවර්ධන, මෙරට සිටින ඉතා කුසලතා සම්පන්න තරුණ සමාජ ක්‍රියාකාරිනියක්. ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ගැන අලුත් විදියට සිතන හා ලියන ලේඛිකාවක්.

නෙළුම්යාය (http://nelumyaya.com) සංස්කාරක හා ‘කොළඹ ගමයා’ නමින් බ්ලොග් ලියන අජිත් ධර්මකීර්ති කියන්නේ මෑත වසරවල සිංහල බ්ලොග් අවකාශය විවිධත්වයෙන් හා සහභාගිත්වයෙන් බෙහෙවින් පුළුල් වී ඇති බවයි. නව පන්නයේ නිර්මාණාත්මක සාහිත්‍යයක් දැන් බ්ලොග් හරහා මතු වී තිබෙනවා.

සම්මාන දුන් නිමිති දෙස බලන විටද මෙය පැහැදිලියි: අතීතකාම, ඉතිහාසය, කෙටිකථා, පරිවර්තන, ප්‍රහසන, නවකතා, විද්‍යා ප්‍රබන්ධ, විද්‍යා හා තාක්ෂණ, සංගීතය, සංචාරක හා ඡායාරූප, සාහිත්‍ය කලා විචාර ආදිය ඒ අතර වනවා. ඉස්සර පත්තරවලින් මතු වූ නවක ලේඛකයෝ දැන් බ්ලොග් අවකාශයෙන් මතු වනවා. මේ නව යථාර්තය වියපත් කතුවරුන් හෝ පණ්ඩිතයන් දකින්නේ නැහැ.

Among leading Sri Lankan bloggers – L to R Subha Wijesiriwardena, Ajith Perakum Jayasinghe, Dr Ruwan M Jayatunge

බ්ලොග් උපසංස්කෘතියක්

බොහෝ බ්ලොග් රචකයන් ප්‍රධාන ප්‍රවාහයේ මාධ්‍යවල පිළිගැනීම හෝ ආවරණය පතන්නේ ද නැහැ. බ්ලොග් යනු උප සංස්කෘතියක්. එයටම ආවේණික ජවයක් හා ගතිගණ සමුදායක් එහි තිබෙනවා. එහෙත් එන්න එන්නම රසබර හා හරබර අන්තර්ගතය වැඩියෙන් බිහි වන බ්ලොග් අවකාශය වැඩි ලාංකික පාඨක පිරිසක් වෙත ගෙන යා යුතු යැයි ධර්මකීර්ති මතු කරන තර්කයට මා එකඟයි.

බ්ලොග් අවකාශයට ඔබ මුල් වරට පිවිසෙන්නේ නම් එහි අගමුල හඳුනා ගැනීම තරමක අභියෝගයක්. හැම බ්ලොග් එකකම නිතිපතා අලූත් රචනයක් හෝ එකතු කිරීමක් සිදු වන්නේ නැහැ. අලුතින් බ්ලොග් රචනයක් හෙවත් පෝස්ටුවක් එකතු වූ බ්ලොග් ලැයිස්තු ගත කරමින් ගතික ලෙස නිරතුරු යාවත්කාලීන වන මාර්ගෝපදේශක වෙබ් අඩි තිබෙනවා. මේවාට බ්ලොග් කියවනයන් (blog syndicators, blog aggregators) යයි කියනවා.

ලාංකික බ්ලොග් කියවනයක් මුලින්ම බිහි වූයේ 2005 අප්‍රේල් මාසයේ. කොත්තු (www.kottu.org) නම් වන එහි ස්වයංක්‍රීයව අලුත්ම බ්ලොග් පෝස්ටුවල හෙඩිම හා මුල් වැකිය පෙන්වනවා. කැමැති අයට එතැනින් ක්ලික් කොට මුලු බ්ලොග් එකම කියැවීමට යා හැකියි. මීට අමතරව දැන් සතුටු වැස්ස, ලාංකීය සිතුවිලි, ටොප් සිංහල බ්ලොග් වැනි කියවනයන් කිහිපයක් තිබෙනවා. මේ එකක්වත් සියලු ලාංකික හෝ සිංහල බ්ලොග් ආවරණය නොකළත් අලුත් බ්ලොග් නිර්මාණ ගැන ඉක්මනින් දැන ගැනීමට මෙවැන්නකට පිවිසීම ප්‍රයෝජනවත්.

තනි පුද්ගලයන් පවත්වාගෙන යන බ්ලොග්වලට අමතරව සමූහයකගේ ලියවිලි හා වෙනත් නිර්මාණ පළකරන, බ්ලොග් ද තිබෙනවා. කලා-සංස්කෘතික හා දේශපාලනික ප්‍රශ්න විචාරයට ලක් කරන බූන්දි අඩවියත් (www.boondi.lk), කාලීන සමාජ හා දේශපාලන සංවාදයන්ට වේදිකාවක් සපයන විකල්ප අඩවියත් (www.vikalpa.org) කැපී පෙනෙන උදාහරණයි.

සිංහල බ්ලොග් අවකාශයේ ප්‍රබල භූමිකාවක් හිමි කර ගත්, W3Lanka නමින් ද්විභාෂික බ්ලොග් අඩවියක් කරන, අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ කියන්නේ අපේ බ්ලොග්කරණය තවමත් මූලික අදියරයක පවතින බවයි. තව යා හැකි හා යා යුතු දුර බොහෝයි.

Among leading Lankan bloggers in Sinhala – L to R – Ajith Dharmakeerthi, Dr Bodhini Samaratunga, Priyantha Hewage alias Maathalan

ලාංකික බ්ලොග් අවකාශය  වසරක් පාසා පුළුල්වෙමින් ඇතත් බ්ලොග් ලේඛකයන්ට සමාජ පිළිගැනීමක් තවමත් බිහි වී නැහැ. ඔවුන්ට ‘බ්ලොග්කාරයෝ’ යැයි කීම හරහාම යම් අවතක්සේරුවක් සිදු වනවා. එකම ලිපිය පත්තරයක, සඟරාවක පළ වූ විට ලැබෙන සමාජ ප්‍රතිචාරය එය බ්ලොග් එකක පළවූ විට තවමත් ලැබෙන්නේ නැහැ.

මෙයට එක් හේතුවක් නම් බොහෝ දෙනකු බ්ලොග් ගැන නොදැනීම හෝ වෙනත් වෙබ් ප්‍රකාශන සමග බ්ලොග් පටලවා ගැනීමයි. 2015 නෙළුම්යාය සම්මාන උළෙලේදී  මාධ්‍ය නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය කරුණාරත්න පරණවිතාන කීවේ මෙරට ප්‍රධාන ප්‍රවාහයේ සමහර පුවත්පත් කර්තෘවරුන් බ්ලොග් ගැන අසාවත් නැති බවයි.

ඔහු වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින බ්ලොග් ලේඛකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙක් (අනෙක් බ්ලොග් ලේඛක මන්ත්‍රීවරයා බලශක්ති නියෝජ්‍ය ඇමති අජිත් පී පෙරේරා.). ‘බ්ලොග් ලිවීම රස්තියාදුකාර වැඩක්. එය ඔබේ වෘත්තීය තත්ත්වයට ගැළපෙන්නේ නැහැ’ යයි ‘සතර දිගන්තය’ නමින් බ්ලොගයක් ලියන පරණවිතානයන්ට ඇතැම් සහෘදයන් අවවාද කොට තිබෙනවා!

බ්ලොග් අවකාශයේ හිමිකරුවන්, දොරටු පාලකයන් හෝ වෙනත් අධිපතියන් නැහැ. බෙහෙවින් අධිපතිවාදී අපේ ප්‍රධාන ප්‍රවාහයේ මාධ්‍යවලට බ්ලොග් නොපෑහෙන්නේත් ඒ නිසා විය හැකියි. ඔඩොක්කු මාධ්‍යවේදීන් බහුල අධිපති මාධ්‍යවලට වඩා ජනතාවාදී සමාජ හිතකාමී මෙහෙවරක් අද සමහර ප්‍රමුඛ බ්ලොග් ලේඛක ලේඛිකාවන් ඉටු කරනවා. 2015 ජනාධිපතිවරණ සමයේදී අප මෙය දුටුවා.

Desathiya Nov 2017 issue: Are we ready for new media?

හොඳ උදාහරණයක් නම් 2014 වසරේ හොඳම සිංහල බ්ලොග් ලේඛකයා ලෙස පිදුම් ලද මාතලන් හෙවත් ප්‍රියන්ත හේවගේ. ඔහුටම ආවේණික පොදු ජන වහරක් යොදා ගනිමින් සමාජ, ආර්ථික, දේශපාලනික හා ආගමික මාතෘකා ගැන ගැඹුරු එහෙත් පණ්ඩිත නොවූ විග්‍රහයන් ඔහු ලියනවා. විටෙක හාස්‍යය හා උපහාසයත්, තවත් විටෙක ශෝකය හා වික්ෂිප්ත බවත් ඔහුගේ බ්ලොග් රචනා තුළ හමු වනවා. යථාර්ථය උඩුකුරු යටිකුරු වූ වත්මන් ලක් සමාජය එහි සාමාන්‍ය මිනිසුන්ට ග්‍රහණය වන සැටි ගැන එය කැඩපතක්.

මේ කෙටි විග්‍රහයේ උදාහරණ ලෙස දැක්විය හැකි වූයේ බ්ලොග් කිහිපයක් පමණයි. බ්ලොග් ගැන උනන්දු වන කාටත් මා කියන්නේ මෙයයි: ඉඩ ඇති පරිදි බ්ලොග් අවකාශයේ සැරිසරන්න. නූතන යුගයේ සයිබර් කැඩපත් පවුරක් වැනි එහි විචිත්‍රත්වය හා ගතිසොබා හඳුනා ගන්න. ප්‍රමාණවත් අවබෝධයක් ලැබූ පසු පමණක් ඒ ගැන නිගමනවලට එළැඹෙන්න.

එසේම පුවත් වෙබ් අඩවි, ගොසිප් වෙබ් අඩවි සමග බ්ලොග් අඩවි පටලවා නොගන්න. හොඳ පත්තර හා කැලෑ පත්තර අතර වෙනස මෙන් වෙබ් අවකාශයේද හැම ආකාරයේම ප්‍රකාශන ඇති බව සිහි තබා ගන්න.

 

සිවුමංසල කොලූගැටයා #216: ලොවම හිනස්සන ලක් රජයේ සන්නිවේදන විහිළු

In this week’s Ravaya column (in Sinhala, published in issue of 26 April 2015), I question the wisdom of a new project by the Lankan government’s Information and Communication Technology Agency (ICTA) on “ICT for Citizen’s Journalism”.

ICTA’s CEO was recently quoted in the media as saying: “For this programme, what we are planning to show people is that every person can become a journalist and contribute towards media organisations. First, taking photographs and videos and sending it to a reporter which will enable him/her to have more information in order to analyse an incident further and report on it…”

If he has been quoted correction (no denial so far), the apex ICT institution of the Lankan government shows a shocking ignorance in its limited understanding of citizen journalism: must they be limited to gatherers of raw material for mainstream media? What about bearing witness, self-publication and countervailing functions of citizen media?

In today’s column, I call it particularly shocking as ICTA now comes under the purview of Ministry of Foreign Affairs — whose deputy minister, Ajith P Perera, was an active blogger for some years and became the first blogger to be elected to Lankan Parliament in 2010. If only this technical agency were to ask its own minister for some clarity before formulating such misguided national programmes…

I place ICTA’s imminent blunder in the wider context of other governmental agencies making a mockery of ICTs and public communication – for example, the state broadcaster SLBC running so-called community radio.

Yaha-paalanaya (good governance) is not just ensuring a clean and efficient government but also having clarity of purpose and making well reasoned and evidence based interventions to societal needs. ICTA fails once again on this count.

ICTA - ඉබාගාතේ යන, මහජන මුදල් නාස්ති කරමින් ලෝකයාගේ විහිලූවට ලක් වන රජයේ ආයතනය
ICTA – ඉබාගාතේ යන, මහජන මුදල් නාස්ති කරමින් ලෝකයාගේ විහිලූවට ලක් වන රජයේ ආයතනය

1990 දශකය මුලදී පේ‍්‍රමදාස ජනාධිපතිවරයා ඇඟලූම් කම්හල් 200 ව්‍යාපෘතිය යටතේ කම්හලක් පිහිට වූ හැම තැනෙකම ආසන්න මංසන්ධියක අදාල සමාගමේ වියදමින් ඔරලෝසු කණුවක් ඉදි කිරීමට නියෝග කළා. 20 වන සියවස මුලදී අත් ඔරලෝසු හෝ (වේලාව බලා ගත හැකි) ජංගම දුරකථන නොතිබි නිසා මහජනයාට එබඳු පහසුකමක් ප‍්‍රයෝජනවත් වූවත් 20 වන සියවස අවසන් දශකය එළඹෙන විට මේ යථාර්ථය මුළුමනින්ම වෙනස් වී තිබුණා.

එහෙත් පේ‍්‍රමදාස ජනාධිපතිවරයාට තිබූ දැඩි බිය නිසාදෝ ඔරලෝසු කණු පිහිටුවීම යල් පැන ගිය බොරු වැඩක් බව කියන්නට නිලධාරීන් හා ව්‍යාපාරිකයන් පැකිලෙන්නට ඇති. ටික දිනෙකින්ම අකර්මන්‍ය වූ ඔරලෝසු කණු ජනතාව අතර උපහාසයට ලක් වූවා.

රජයක්, රාජ්‍ය සංස්ථාවක් හෝ ඒජන්සියක් දැක්මකින් තොරව සංදර්ශනාත්මක වැඩකට අත තබන්නට යන විට එය කල් තබා විවේචනය කර ඇස් ඇරවා ගැනීමට පුරවැසියන් ලෙස අප තැත් කළ යුතුයි.

යහපාලනය යනු හුදෙක් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදීව, ජනතාවට වග කියමින්, දූෂණයෙන් හා නාස්තියෙන් තොරව රාජ්‍ය පාලනය කිරීම පමණක් නොවෙයි. නිසි දැක්මක්, අවබෝධයක් හා කාර්යක්ෂමතාවකින් යුතුව ‘ස්මාට්’ ලෙස රාජ්‍ය තන්ත‍්‍රය කර ගෙන යාමත් යහපාලනයෙ තවත් මූලික අංගයක්.

අපේ රටේ ඕනෑ දෙයටත් හැම තැනෙකම හැම කාරියකටම රාජ්‍ය තන්ත‍්‍රය මැදිහත් වීම කලක් තිස්සේ පැවතෙන ජාතික ඇබ්බැහියක්. රාජ්‍ය-කේන්ද්‍රීය (state-centred) මානසිකත්වයක් දශක ගණනක් තිස්සේ ස්ථාපිත වීම නිසා උගතුන් ද ඇතුලූ අපේ බොහෝ දෙනකු මෙහි වරදක් දකින්නේ නැහැ.

හැම දෙයක්ම රජය විසින් සම්පාදනය කර දෙන තුරු බලා සිටින අපේ ඇත්තන්ම අනෙක් පසෙකට හැරී ජන ජීවිතයේ හැම පැතිකඩක්ම අනවශ්‍ය ලෙස දේශපාලනීකරණය වීම ගැන මැසිවිලි ද නගනවා!

විවෘත වෙළඳපොළ හා ජනමාධ්‍ය යන ක්ෂේත‍්‍ර දෙකේම මේ විසමතාව තිබෙනවා. පුරවැසියන්ගේ අයිතිවාසිකම් සුරකිමින් ව්‍යවසායකයන් ද දිරි ගන්වමින් වෙළඳපොළ නිසි නියාමනය කිරීම රජයක මූලික හා ප්‍රධානතම වගකීමයි. එසේම ප‍්‍රතිපත්ති හා රෙගුලාසි මට්ටමින් අවශ්‍ය මැදිහත්වීම් කරමින් ඵලදායීව හා පොදු උන්නතිය ප‍්‍රවර්ධනය කිරීම ද අප රජයෙන් බලාපොරොත්තු වනවා.

රජයන්ට පමණක් කළ හැකි මේ වගකීම් හරිහැටි ඉටු කරනවා වෙනුවට හැම වැඩේම බදා ගෙන කිරීමට යාම අපේ රටේ ආණ්ඩුවල කලක සිට ඇති දුසිරිතක්. උදාහරණ ලෙස ගොවිතැන් කරන්නට, වෙළදාම් කරන්නට, මාධ් රකාශනයේ යෙදෙන්නට රී ලංකාවේ රජයන් හැම එකක්ම පාහේ කලක සිටම බොහෝ සෙයින් නැඹුරු වී සිටිනවා.

තොරතුරු හා සන්නිවේදන ක්ෂේත‍්‍රය ගනිමු. සමාජවාදී යයි කියූ සංවෘත ආර්ථිකය 1977දී විවෘත කොට වසර 38ක් ගත වීත්, රාජ්‍ය ඒකාධිකාරත්වය තිබූ විද්‍යුත් මාධ්‍ය ක්ෂේත‍්‍රය 1992දී විවෘත කොට වසර 23ක් ගත වීත් අපේ ආණ්ඩු තවමත් පත්තර සමාගමක් (ලේක්හවුස්) පාඩු පිට පවත්වා ගෙන යනවා. රේඩියෝ හා ටෙලිවිෂන් ආයතන ද මහජන මුදලින් විශාල වියදම් දරා නඩත්තු කරනවා. ඒ මදිවාට රජය බහුතර හිමිකාරීත්වය (51%) දරණ ටෙලිකොම් සමාගමක් ද තිබෙනවා.

මේ අස්සේ ලොවම හිනස්සන ප්‍රෝඩාකාරී විහිළු ද කරනවා. 100%ක් රජයට අයත්, රාජ්‍ය නිලධාරීන් මුළුමනින් පාලනය කරන ශ‍්‍රී ලංකා ගුවන් විදුලි සංස්ථාව 1980 පටන් ප‍්‍රජා රේඩියෝ (community radio) යයි කියා ගන්නා ග‍්‍රාමීය විකාශයන් පවත්වා ගෙන යනවා.

ප‍්‍රජා රේඩියෝවට ලොව පිළිගත් නිර්වචනයට අනුව එය ප‍්‍රජාවට අයිති වූ, ප‍්‍රජාව නඩත්තු කරන හා ප‍්‍රජාවම අන්තර්ගතය තීරණය කරන ජනතා මාධ්‍යයක්. මේ ගුණාංග කිසිත් නැති කොත්මලේ හා ඌව වැනි “ප්‍රජා” යයි කියා ගන්නා රේඩියෝ මෙරට තිබෙනවා. සැබෑ තත්ත්වය නොදත් හෝ නිරවුල් අවබෝධයක් නැති හෝ මාධ්‍ය ශිෂ්‍යයන් මෙන්ම සමහර විදේශිකයන් ද මේ රැවටීමට ලක් වනවා.

7 June 2007: Lions and community radio: part of Sri Lanka’s mythical lore

22 Oct 2003: Radio suffers as Colombo bosses call the shots. By Nalaka Gunawardene. Panos Features, London.

fullමුළුමනින්ම වාණිජ අරමුණු ඇති වෙළඳ සමගම්වලට FM රේඩියෝ විකාශනයන් අරඹන්නට බලපත‍්‍ර රැසක් නිකුත් කර ඇතත් එදා මෙදා තුර කිසිදු සිවිල් සමාජ සංවිධානයකට, පර්යේෂණායතනයකට හෝ පුරවැසියන් පිරිසකට සැබෑ ප්‍රජා රේඩියෝ අරඹන්නට එබඳු බලපත‍්‍රයක් ලබා දී නැහැ. මේ ඇයි?

මේ ගැන මීට වසර ගණනාවකට පෙර නේපාලයේ කත්මණ්ඩු නුවර පැවති දකුණු ආසියාතික මාධ්‍ය වැඩමුළුවකදී එවකට සිටි ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යංශයේ ලේකම් කුමාර් අබේසිංහගෙන් විමසනු ලැබුවා. එවිට ඔහු කීවේ සැබෑ ප‍්‍රජා රේඩියෝ සඳහා මෙරට අවසර දීමට තරම් (එවකට රජයට) සිවිල් සංවිධාන හා පුරවැසි කණ්ඩායම් ගැන විශ්වාසයක් නොතිබූ බවයි.

මෙයට අභියෝග කෙරුණු විට ඔහු උදාහරණයකට ගත්තේ දැන් සියවසක් පැරණි සමූපකාර ව්‍යාපාරයයි. උතුම් අරමුණු පෙරදැරි කර ගත් සමූපකාර සංකල්පය අයාලේ ගොස් විනාශ වූයේ දේශපාලනය එයට පිවිසීම නිසා බවත්, ප‍්‍රජා සංවිධානවලට රේඩියෝ බලපත් දුන් විට දේශපාලන පක්ෂ එය ප‍්‍රචාරණ මෙවලමක් බවට පත් කර ගැනීමේ අවදානමක් ඇති බවත් ඔහු තර්ක කළා.

විද්‍යුත් මාධ්‍ය දේශපාලනීකරණය වී ඇති බව ඇත්තයි. රාජ්‍ය මාධ්‍ය පවතින රජයට අසීමිත ලෙස ප‍්‍රචාරක හොරණෑ බවට පත් වන අතර පෞද්ගලික මාධ්‍ය ද ඒවායේ හිමිකරුවන්ගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතීන්ට විවෘතවම පෙනී සිටිනවා. මෙය මෑත වසරවල ඉතා හොඳින් අප අත්දුටු යථාර්ථයක්.

කුමාර් අබේසිංහ රජා සංවිධාන විද්යුත් මාධ් ක්ෂේතරයට පිවිසීම වැළැක්වීම යුක්ති යුක්ත කිරීමට මතු කළ අවදානම පෞද්ගලික රේඩියෝ නාලිකා හරහා දැනටමත් හොඳටම සිදු වී තිබෙනවා.

මෙනයින් බලන කොට සන්නිවේදන හා තොරතුරු තාක්ෂණ ක්ෂේත‍්‍රවල නිසි දැක්මක් හා නිශ්චිත ප‍්‍රතිපත්ති නැති කමින් අපේ රට දශක ගණනක් තිස්සේ වැරදි මාර්ගවල යනවා. රෑ වැටුණු වළේ දවාලෙත් යළි යළිත් වැටෙනවා. එසේ වූවාට පසුතැවීමක් හෝ වැරදි හදා ගැනීමක් ද එතරම් පෙනෙන්නට නැහැ.

ICTA = Ignorant on Communications and Technology agency of Lankan government?
ICTA = Ignorant on Communications and Technology agency of Lankan government?

තොරතුරු තාක්ෂණ හා සන්නිවේදන ඒජන්සිය හෙවත් ICTA නම් රජයේ ආයතනය ගැන මීට පෙර 2015 මාර්තු 15දා කොලමින් ද අපි කතා කළා. 2003 පටන් මහජන මුදලින් හා විදේශාධාරවලින් නඩත්තු කරන මේ ආයතනයේ ඵලදායීතාව ගැන බරපතල ප‍්‍රශ්න තිබෙනවා.

15 March 2015: සිවුමංසල කොලූගැටයා #211: සැබෑ තොරතුරු සමාජයක් බිහි කිරීමට නිසි ඉදිරි දැක්මක්

2015 අපේ‍්‍රල් 12 වනදා සන්ඬේ ටයිම්ස් පුවත්පත ICTAහි අලූත් ප‍්‍රධාන විධායක නිලධාරී මුහුන්තන් කනගේ සමග සාකච්ඡාවකින් ලියූ වාර්තාවක් පළ කළා. එහි වැඩි කොටසක් වෙන්කර තිබුණේ මෑතදී ඇරැඹූ, ප‍්‍රසිද්ධ ස්ථානවල නොමිලයේ රැහැන් රහිත ඉන්ටර්නෙට් සේවා (free public WiFi) ලබා දීම ගැන කතා කරන්නයි.

මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මැතිවරණ ප‍්‍රකාශනයෙහි මෙසේ නොමිලයේ WiFi ලබා දීමට පැහැදිලිව ප‍්‍රතිඥා දී තිබුණා. ටෙලිකොම් සමාගම් හරහා මේ පොරොන්දුව ඉටු කිරීම ICTA ආයතනය මගින් සම්බන්ධීකරණය කිරීමේ කිසිදු වරදක් නැහැ.

එහෙත් මෙබඳු සන්දර්ශනාත්මක මට්ටමේ වැඩවලින් ඔබ්බට දිවෙන රතිපත්තිමය හා දිගුකාලීන පියවර ගැනීමට ICTA රමුඛත්වය දිය යුතුයි. ගෙවී ගිය දශකයේ ICTA නොකළේ එයයි.

The Sunday Times, 12 April 2015: ICTA steps into its next project, ‘ICT for Citizen Journalism’

Muhunthan Canagey - image courtesy ReadMe.lk
Muhunthan Canagey – image courtesy ReadMe.lk

සන්ඬේ ටයිම්ස් වාර්තාවේ අවසානයේ කනගේ කියන්නේ ICTA ආයතනයේ ඊළඟ ව්‍යාපෘතිය ‘තොරතුරු තාක්ෂණය හරහා පුරවැසි මාධ්‍යවේදය’ බවයි. මෑතකදී එයට පාලක මණ්ඩල අනුමැතිය ලද බවත් ඔහු කියනවා.

සන්ඬේ ටයිම්ස් වාර්තාකරු නිවැරදිව ඔහුට උපුටා දක්වා ඇතැයි උපකල්පනය කරමු. එවිට මේ ව්‍යාපෘතිය ඉලක්ක කරන්නේ නව සන්නිවේදන තාක්ෂණ මෙවලම් හරහා පුරවැසියන් හසු කර ගන්නා ඡායාරූප හෝ වීඩියෝ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍යවලට යැවීම ගැන ජනතාව දැනුවත් කොට එයට අවශ්‍ය හැකියාව ලබා දීමලු. මේ හරහා පුරවැසියන් 100,000ක් සම්බන්ධ කර ගන්නට ICTA අදහස් කරනවාලූ.

පුරවැසි මාධ්‍යකරණය ගැන අප මේ කොලමින් විස්තරාත්මකව විටින් විට විග‍්‍රහ කොට තිබෙනවා. ඒ සැම විටම අප අවධාරණය කළේ නවීන සන්නිවේදන තාක්ෂණයන් නිසා අද ඕනැම කෙනකුට තමාගේම තොරතුරු, රූප, වීඩියෝ හා අදහස් එසැනින් සමාජමාධ්‍යගත කළ හැකි බවයි.

බ්ලොග්කරුවන්, සමාජ මාධ්‍ය ජාල භාවිතා කරන්නන් නිතිපතා කරන්නේ මෙයයි. මෙය අලූත් දෙයක් නොවෙයි. සමාජ මාධ්‍ය හා බ්ලොග් භාවිතයේ දශකයකට වැඩි අත්දැකීම් මෙරට දැන් තිබෙනවා.

පුරවැසි මාධ්‍යවලට වඩා බෙහෙවින් ගතානුගතික, පසුගාමී හා වැඩවසම් මානසිකත්වයකින් යුතු මෙරට ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මුද්‍රිත හා විද්‍යුත් මාධ්‍ය ද මෑතක පටන් තමන්ගේ පුවත් සම්පාදනයට පුරවැසි දායකත්වය ලබා ගන්නට තැත් කරනවා. News 1st කරන U-Report (http://ureport.lk/) උදාහරණයක්. මේ ස්වේච්ඡා පුරවැසි මාධ්‍ය ජාලයට දැන් 18,000කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් බැඳී සිටිනවා.

එහෙත් පුරවැසි මාධ්‍යකරණය (citizen journalism) යනු ප‍්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය ආයතනවලට (සලකා බලා කැමති පරිදි භාවිතයට) බිම් මට්ටමෙන් අමුද්‍රව්‍ය සැපයීම නොව එම අධිපති මාධ්‍යවලට සමාන්තරව තමන්ගේම විකල්ප මාධ්‍ය පවත්වා ගැනීමයි. අධිපති මාධ්‍යවල දොරටු පාලකයා හරහා යන්නට සිදු වූ විට ස්වයං ප‍්‍රකාශක අයිතිය පුරවැසියන්ට අහිමිවනවා පමණක් නෙවෙයි. එම ආයතනවල රුචි අරුචිකම්වලට අනුගත වීමට ද සිදු වනවා.

හැම පුරවැසියකුටම තමන් කැමති අධිපති මාධ් ජාලයකට තොරතුරු හා රූප සැපයීමට අයිතියක් තිබෙනවා. එහෙත් රජයේ ආයතන තොරතුරු සමාජයේ ඉදිරි ගමන රවර්ධනය කළ යුත්තේ ස්වයං රකාශනය හා විකල්ප මාධ් බිහි වීමට අනුබල දීම හරහායි. එසේ නැතිව අධිපති මාධ්යවලට මුක්කු ගැසීමෙන් නොවෙයි.

මේ තරම් මූලික මට්ටමේ නිරවුල් බවක් හා දැක්මක්වත් ICTA ප‍්‍රධානීන්ට නැති හැඩයි.

Ajith P Perera, first Lankan blogger to be elected a Member of Parliament
Ajith P Perera, first Lankan blogger to be elected a Member of Parliament

මෙහි තවත් ඛේදජනක පැතිකඩක් තිබෙනවා. නව රජය යටතේ ශ‍්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සමාගමත්, ICTA ආයතනයත් අනුයුක්ත කොට තිබෙන්නේ විදේශ කටයුතු අමාත්‍යංශයටයි. නියෝජ්‍ය විදේශ අමාත්‍ය අජිත් පී. පෙරේරා මෙරට පාර්ලිමේන්තුවට ඡන්දයෙන් තේරී පත් වූ මුල්ම බ්ලොග් ලේඛකයායි.

2010 අපේ‍්‍රල් මහ මැතිවරණයෙන් කලූතර දිස්ත‍්‍රික් මන්ත‍්‍රීවරයකු බවට පත් වන තුරු ඔහු වසර කිහිපයක් ‘බණ්ඩාරගම’  නමින් බ්ලොග් අඩවියක් පවත්වා ගෙන ගියා. එය ඉනික්බිති නතර වූවත් දැනටත් ඔහුට ක්ෂුද්‍ර බ්ලොග් වේදිකාවක් වන ට්විටර්හි ගිණුමක් තිබෙනවා. @ajithpperera_p

ICTA ආයතනය අයාලේ යන්නේ පුරවැසි මාධ්‍යකරණ අත්දැකීම් සතු මෙබඳු දේශපාලනඥයකුගේ අධීක්ෂණය යටතේයි!

ICTA වසර 12ක පමණ කාලයක් රජයන් කිහිපයක් යටතේ ක‍්‍රියාත්මක වුවත් තොරතුරු සමාජය ප‍්‍රවර්ධනය සඳහා ප‍්‍රතිපත්තිමය හා දිගු කාලීන වශයෙන් ගත හැකි පියවර ගැන නිසි දැක්මක් ඇති බවක් පෙනෙන්නට නැහැ. මුල පටන් එහි ක‍්‍රියාකාරීත්වය ගැන විචාරශීලීව බලා සිටින මට එය සාක්ෂි සහිතව කිව හැකියි.

Chanuka Wattegama
Chanuka Wattegama

2003-4 වකවානුවේ ඊ-ජර්නලිස්ට්ලා යයි පිරිසක් බිහි කරන්නට මෙම ආයතනය තැත් කළ සැටි මට මතකයි. ඒ ගැන විජය පරිගණක සඟරාවේ 2004 ජනවාරි කලාපයේ කතුවැකියක් ලියමින් එහි ආරම්භක සංස්කාරක මා මිත‍්‍ර චානුක වත්තේගම කීවේ මෙයයි.

‘‘අනෙක් අතට ICTA ඒජන්සියට ශ‍්‍රී ලංකාවේ තොරතුරු හා සන්නිවේදන තාක්ෂණය ප‍්‍රචලිත කිරීමට සැබෑ අවශ්‍යතාවක් තිබේ නම් එයට මාධ්‍ය සම්මානදීම හෝ ඊ-ජර්නලිස්ට්ලා යයි කියමින් රජයේ මාධ්‍ය ආයතනවල තාක්ෂණ නිලධරයන් පිරිසකට පුහුණු වැඩසටහන් පැවැත්වීම වැනි සෝබන වැඩ කරනවාට අමතරව තමන් කළ යුතු කාර්යයන් රාශියක් තිබේ. එහෙත් මේ කිසිදු කටයුත්තකට වඩා ඉක්මනින් කළ යුතු එකක් ලෙස ඒජන්සියේ අවධානය යොමු වී ඇත්තේ විශාල ප‍්‍රචාරයක් සේම තමනට හිතවත් මාධ්‍යවේදීන් ද උපයා ගත හැකි මාධ්‍ය සම්මාන වැඩපිළිවෙළ දෙසටවත්ද?’’

යහපාලන රජය යටතේ ICTA පාලක මණ්ඩලයට මෑතදී පත්ව සිටින චානුක වත්තේගම මැදිහත් වී හෝ ඉබාගාතේ යන, මහජන මුදල් නාස්ති කරමින් ලෝකයාගේ විහිලූවට ලක් වන මේ රජයේ ආයතනය බේරා ගනු ඇතැයි අපි උදක්ම පතමු.