Another World Environment Day will be observed on June 5. We can expect Lankan environmentalists to raise their shrill, giving us more rhetoric than substance.
I have always stayed clear of such impulsive green extremism, instead advocating a more measured approach to balancing modern lifestyles with their ecological impacts. In this week’s Ravaya column (in Sinhala), I debunk a widely peddled green myth that suggests ‘Mother’ Earth will look after us if only we take better care of her.
Well, our home planet doesn’t care one way or the other. People can lull ourselves into whatever illusion of their choice, but Earth is indifferent. Coming to terms with this can help our greens to reach some maturity they badly need.
See also these previous explorations of the same theme:
11 June 2012: Eco Myths Can’t Save the Planet. Wake Up and Smell the Foul Air!
8 July 2011: සිවුමංසල කොලූගැටයා #21: ප‍්‍රතිනිර්මාණය වූ සියැටල් නායක කථාව/මිථ්‍යාව
‘අප පරිසරය රැක ගත්තොත් පරිසරය අපව රැක ගනීවි’ යන්න පරිසරවේදීන් බහුතරයක් මෙන් ම ගුරුවරුන් හා මාධ්‍යවේදීන් ද නිතර කරන ප‍්‍රකාශයක්.
පරිසරය හා සොබා සම්පත් රැක ගත යුතු බව ඇත්තයි. එහි විවාදයක් නැහැ. එහෙත් එය හරියාකාරව කරන්නට නම් විචාර බුද්ධියෙන් එම කාර්යයට ප‍්‍රවේශ විය යුතුයි. අන්ධ භක්තිය, භීතිය හෝ වෙනත් ආවේගයක් මත පදනම් වී පරිසරය රැක ගන්නට නොහැකියි.
පරිසර සංරක්ෂණ පණිවුඩය පොදු ජන සමාජයට ගෙන යා හැකි ක‍්‍රමෝපයන් කිහිපයක් තිබෙනවා. විද්‍යානුකූලව කරුණු විග‍්‍රහ කරමින්, පරිසරයේ තුලනය පවත්වා ගන්නට මිනිස් අප කළ යුතු දෑ පෙන්වා දීම එකක්. සොබා දහමේ අසිරිය, සුන්දරත්වය හා මානව සංස්කෘතියට එයින් ලැබෙන අසීමිත බලපෑම ගැන අවධාරණය කරමින් කලාත්මක හා සෞන්දර්යාත්මක දැනුවත් කිරීම තවත් එකක්. මේ දෙක ම කලක සිට සාර්ථක ලෙස සිදු කැරෙනවා.
එහෙත් මෑතක පටන් අපේ සමහර පරිසර සන්නිවේදකයන් පරිසරවේදය සාමයික දර්ශනයක් හෙවත් ආගමික විශ්වාසයක මට්ටමට ඔසවා තබන්නට තැත් කරනු පෙනෙනවා. පරිසරයට වින කිරීම ඉමහත් පාපකාරී ක‍්‍රියාවක් බවත්, එසේ කිරීමේ බරපතල විපාක විඳින්නට සිදු වන බවත් ඔවුන් කියන්නේ හරියට ප‍්‍රධාන පෙළේ ආගම්වල පූජකවරුන් සාමාන්‍ය ජනයා පව්වලට බිය කරන්නට කරන ප‍්‍රකාශවලට සමාන ආකාරයෙන්.
මේ අවස්ථා දෙකෙහි ම යොදා ගන්නේ බුද්ධිගෝචර නොවන, ආවේගයට බර වූ තර්කයන්. අප යහපත් දිවි පෙවතක් ගත කළ යුත්තේ පවට බිය වීම හෝ මතු භවයක අහිතකර විපාක ගැන භීතියෙන් නොවෙයි. හරි දේ කවදත් කොතැනත් හරි නිසා.
එසේ ම අප පරිසරයට අනවශ්‍ය පීඩා නොකර සොබා සම්පත් හා බලශක්තිය අරපිරිමැස්සෙන් පාවිච්චි කළ යුත්තේ සොබා දහමට ඇති අනියත බියකින් නොව එය අපට කළ හැකි හා අප කළ යුතු වඩාත් ම නිවැරදි ක‍්‍රියාව නිසා යි.
අප කෙතරම් ආදරයෙන්, භක්තියෙන් හා ගෞරවයෙන් මිහිතලයට සැළකුවත් එහි භෞතික ක‍්‍රියාකාරිත්වය නිසා විටින් විට අපට ස්වාභාවික ආපදා හා වෙනත් උවදුරුවලට මුහුණ දීමට සිදු වනවා. අප මිහිතලය රැක ගතහොත් එය අපව රැක ගනීවි යන්න විද්‍යාත්මකව නිවැරදි දැක්මක් නොවෙයි.
ග‍්‍රහලෝක මට්ටමින් පෘථිවිය දෙස බලන සමහර පරිසරවේදීන් තැත් කරන්නේ එයට ජීවමාන ස්වරූපයක් හා ප‍්‍රතිරූපයක් ලබා දෙන්නටයි. මිහිතල මාතාව, මිහි මෑණියෝ හෝ මහී කාන්තාව ආදි විවිධ යෙදුම් ඔවුන් භාවිත කරනවා.
මේ ගයීයා කල්පිතය පරිසරවේදීන් අතර ඉක්මනින් ජනපි‍්‍රය වුණා. අජීවී භූ විද්‍යාත්මක පද්ධතීන් හා ජීවී ලෝකය ඉතා සමීපව අන්තර් කි‍්‍රයා කරන බව සැබෑවක්. එසේ ම වසර මිලියන් ගණනක් තිස්සේ ජිවීන්ගේ ස්වාභාවික කි‍්‍රයා නිසා ග‍්‍රහලෝකයක ස්වරූපය කෙමෙන් වෙනස් වන බවත් විද්‍යාඥයන් දැන් පිළි ගන්නවා.
එහෙත් ගයීයා කල්පිතය ගැන විද්‍යාඥයන් අතර එකඟත්වයක් නැහැ. රිචඞ් ඩෝකින්ස් (Richard Dawkins) වැනි ලෝකයේ ප‍්‍රමුඛ පෙළේ ජීව හා පරිනාම විද්‍යාඥයන් එය එක හෙළා බැහැර කරන්නේ තර්කානුකූල වනවා වෙනුවට ගුප්ත සංකල්පයක් එමගින් ඉස්මතු කරන බව කියමින්.
මිහිතලයේ සියඵ රහස් විද්‍යාව විසින් තවමත් හෙළි කරගෙන නැහැ. එහෙත් ග‍්‍රහලෝකයේ කි‍්‍රයාකාරිත්වය ගැන හොඳ අවබෝධයක් මේ වන විට භූ විද්‍යාඥයන්, සාගර විද්‍යාඥයන් හා වායුගෝලය පිළිබඳ විද්‍යාඥයන් ලබා ගෙන තිබෙනවා. මිහිතලයේ පද්ධතිවලට දරා ගත හැකි පරාසයන් ගැන තක්සේරුවක් ද දැන් විද්‍යාව සතුයි. මේ පදනම මත සිටගෙන පාරිසරික සංරක්‍ෂණයට යොමු වීම ආවේගශීලි ගුප්තවාදයකට වඩා බුද්ධිගෝචරයි.
මා දේශනවලදී නිතර සිහිපත් කරන කරුණක් නම් අප ජීවත් වන්නේ ඉතා සකි‍්‍රය ග‍්‍රහලෝකයක් මත බවයි. පෘථිවිය අභ්‍යන්තරයේ නොනිමෙන භූවිද්‍යාත්මක බලවේග දිවා රැයේ කි‍්‍රයාත්මක වනවා. භූමිකම්පා, ගිනිකඳු හා ඇතැම් විට සුනාමි ලෙස ආපදා ඇති කරන්නේ මේ ස්වාභාවික ප‍්‍රවාහයන්.
අපේ වායුගෝලයත් ඉතා සකි‍්‍රයයි. පැයෙන් පැයට වෙනස් වන කාලගුණයක් ඇත්තේ ඒ නිසායි. සාගරය හා ගොඩබිම අතර ගනුදෙනුව නිසාත් කාලගුණය වෙනස් වනවා. නියමිත කලට සිදු වන කාලගුණික කි‍්‍රයා (උදා: මෝසම් වර්ෂා) මෙන්ම අනපේක්‍ෂිතව ඇති වන හදිසි කාලගුණ තත්ත්වයන් ද තිබෙනවා. (උදා: කුණාටු, සුළිසුළං).
අගහරු ග‍්‍රහලෝකය බොහෝ සෙයින් පෘථිවියට සම කළ හැකි වූවත් එය තව දුරටත් සකි‍්‍රය ලෝකයක් නොවේ. අතීතයේ සකි‍්‍රයව තිබෙන්නට ඇතැයි අනුමාන කැරෙනවා. අකි‍්‍රය අගහරු මත අප දන්නා තරමට ජීවයක් ද නැහැ.
ජීවයෙන් පිරි මිහිතලයේ සකි‍්‍රය බව නිසා එම ජීවීන්ට විටින් විට හානි ද ඇති වනවා. එය සොබා දහමේ න්‍යායක්. මානවයන් මිහි පිට බිහි වන්නට බොහෝ කලකට පෙරත් මේ භූ විද්‍යාත්මක හා කාලගුණ විද්‍යාත්මක කි‍්‍රයාදාමයන් සිදු වුණා. (දේශගුණ විපර්යාස ඉක්මන් කිරීමට නම් මානව කි‍්‍රයාකාරකම් සෘජුව බලපා තිබෙනවා. එහෙත් භූමිකම්පා, සුනාමි, ගිනිකඳු ආදියට මානව බලපෑමක් සොයා ගෙන නැහැ.)
අප කෙතරම් හොඳින් මිහිතලයට සැළකුවත් මේ ප‍්‍රචණ්ඩ ආපදා තව දුරටත් සිදු වනවා. මේ භෞතික යථාර්ථය මූලධර්මවාදී පරිසරවේදීන්ට අමිහිරි විය හැකියි. එහෙත් ඇත්තයි.
‘මිථ්‍යාවෙන් පරිසරය රැකිය නොහැකියි’ යන තේමාවෙන් 2012 වසර මැදදී ශ‍්‍රී ලංකා හේතුවාදීන්ගේ සංගමයේ සංවාදශීලි දේශනයක් මා පැවැත් වූවා. එහිදී හරිත වර්ණ සුරංගනා කථා, හරිත වර්ණ අද්භුත කථා හා හරිත මාරක කථා ආදි අද දවසේ සිවිල් සමාජයේ හා මාධ්‍ය හරහා සංසරණය වන ජනප‍්‍රිය හරිතවාදයන් කිහිපයක් මා විචාරයට ලක් කළා.
එම දේශනයේ ප‍්‍රවේශයක් ලෙස මා කියා සිටියේ පෘථිවි ග‍්‍රහලෝකයට මිහිතල මෑණියෝ, මහී කාන්තාව, දියදම් දිනිතිය ආදී ගෞරවනීය නාම පාවිච්චි කළත්, මිහිතල අම්මණ්ඩි කීවත් මේ සොබාවික සිදුවීම්වල කිසිදු වෙනසක් සිදු නොවන බවයි.
ගුප්ත වාදයක් හා පාරිසරික ඇදහිල්ලක් හරහා පරිසරය රැක ගන්නට බැහැ. එසේ කරන්නට තැත් කරන විට ”මිහිතල මෑණියෝ” අපට එවන භූමිකම්පා, සුනාමි හා අනෙකුත් ව්‍යසන පහදා දෙන්නේ කෙසේ ද?
අද අපට අවශ්‍ය පසුගාමී හා ගුප්ත හරිතවාදයක් නොවෙයි. ප‍්‍රායෝගික වූත්, ප‍්‍රබුද්ධවූත්, විචාරශීලී වූත් පරිසර චින්තනයක්. එය සංවාදයට විවෘත විය යුතුයි.
පාරිසරික හානිය හා දුෂණය කෙටි කාලීනව හා දිගු කාලීනව අපේ සෞඛ්‍යයට කරන හානිකර බලපෑම් මා වඩාත් අවධානය යොමු කරන පැතිකඩයි. මේ නිසා යහතින් දිවි ගෙවන්නට නම් අපේ පරිසරය යම් දරා ගත හැකි පරාසයන් තුළ පවත්වා ගත යුතුයි.
මිහිතලය නම් ග‍්‍රහලෝකයට හා එහි සෙසු ජීවී-අජීවී සමස්තයට මානවයන් අවශ්‍ය නැහැ. අප ඇතත් නැතත් මේ ග‍්‍රහලෝකය පවතිනවා. එහෙත් අපේ වර්ගයාගේ පැවැත්මට හා සුරැකීමට ග‍්‍රහලෝකයේ ස්වාභාවික කි‍්‍රයාදාමයන් ප‍්‍රශස්ත පරාසයන් තුළ දිගට ම සිදුවීම අත්‍යවශ්‍යයි. නැතිනම් මානවයන්ගේ අනාගතය අසුබයි. අවිනිශ්චිතයි. පරිසරය ගැන අප ආත්මාර්කාමී විය යුත්තේ එනිසායි.
ශී‍්‍ර ලංකාවේ මුල් බැස ගෙන ඇති බහුල පාරිසරික මිථ්‍යාවන් විටින් විට විග‍්‍රහ කරන්නට මා බලාපොරොත්තු වනවා. ඔබේ ප‍්‍රියතම පරිසර මිථ්‍යාව කුමක් ද? ලියා එවන්න!
මිහිතල අම්මණ්ඩිට සුබ පරිසර දිනයක්!
Open Minds! (formerly: Moving Images blog) 
බොහෝම අපූරුයි . දිගටම ලියන්න.